‘Het is inmiddels code zwart in de jeugdzorg’, zegt FNV-bestuurder Maaike van der Aar. ‘De wachtlijsten zijn eindeloos en kwetsbare kinderen krijgen niet de zorg die nodig is.’ Van der Aar maakt deel uit van de denktank De Jeugdsprong, die een manifest heeft opgesteld met tien aanbevelingen voor een nieuw jeugdzorg stelsel. Het manifest is tot stand gekomen in samenwerking met jeugdzorgwerkers, werkgevers, wethouders, ouders, jongeren, leerkrachten, kraamverzorgenden en wetenschappers. De denktank geeft ‘een nieuwe denkrichting’ weer, waarin van onder naar boven wordt gewerkt: ‘Zet professionals, ouders en kinderen zelf aan het roer van de hulpverlening.’

Zorg aan jeugd en gezin

De jeugdhulp is dringend aan vernieuwing toe. Gemeenten lukt het sinds de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015 niet om goede zorg aan jeugd en gezinnen rond te krijgen. FNV Zorg & Welzijn en Stichting Beroepseer sloegen vorig jaar de handen ineen uit onvrede over de organisatie van de jeugdzorg en de vaak dramatische gevolgen voor kinderen; de denktank Jeugdsprong werd opgericht. (Zie ook het artikel op de Z+W website van 26 april) De Tweede Kamer heeft op 11 mei een motie aangenomen waarin staat dat het advies van De Jeugdsprong serieus beoordeeld dient te worden en de implementatie ervan onderzocht moet worden. Op 1 juni staat een gesprek gepland tussen De Jeugdsprong en staatssecretaris Paul Blokhuis.

Minister voor jeugd en gezin

De Jeugdsprong wil eigenlijk voor een deel weer terug naar de “oude” jeugdzorg, in een nieuwe jas. De specialistische zorg moet terug naar het rijk, in ieder geval de financiering. De zorg moet uitgaan van het kind in de eerste plaats en het gezin dat daarbij hoort. Hulpverleners bepalen met hun cliënten de zorg, die rijk, dan wel gemeente financieren. Het inkoopsysteem via aanbestedingen moet weg. En er moet opnieuw een minister voor jeugd en gezin komen die verantwoordelijk is voor het jeugdbeleid.

Doelen niet gehaald

De gemeenten moeten afschalen in het manifest: In de meeste gemeenten is het niet gelukt om de doelen van de nieuwe Jeugdwet van 2015 te realiseren, vindt De Jeugdsprong. ‘En dat is ook niet raar’, zegt FNV bestuurder Van der Aar, ‘want gemeenten hebben de expertise zelf niet in huis. Jaarlijks vloeien miljoenen euro’s weg, omdat gemeenten zonder enige visie op jeugdhulp allerlei inkooptrajecten ingaan. Ze stellen zich op als manager en inkoper met de focus op kostenbesparing en politieke overwegingen. Terwijl juist de hulpvraag van de kinderen het uitgangspunt zou moeten zijn.’

Dit zijn de aanbevelingen:

1             Flip the system: Zet professionals en cliënten zoveel mogelijk zelf aan het roer in de jeugdhulp en zodat een zo effectief en liefdevol mogelijke jeugdhulp ontstaat
2.           Verminder de druk op jeugdzorg door preventieve voorzieningen buiten de Jeugdzorg
3.           Organiseer in elke gemeente een privaat georganiseerde, stevige gezaghebbende en deskundige eerstelijnsvoorziening voor jeugdzorg
4.           Sluit de (hoog)specialistische zorg zoveel mogelijk aan op de vraag van de eerstelijns jeugdzorg professionals en hun cliënten. Specialistische zorg wordt betaald door het Rijk
5.           Voeg Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en de Gecertificeerde Instellingen samen tot één veiligheids- en beschermingsorganisatie
6.           Pas het klacht- en tuchtrecht aan, zodat de positie van cliënten verbetert
7.           Maak verlengde jeugdzorg tot 27 jaar mogelijk
8.           Stel landelijk eisen vooraf aan de jeugdzorg en verzorg toezicht achteraf
9.           Stel een ministerie voor Jeugd en Gezin in
10.         Houd rekening met de digitalisering en verbeter daarmee de jeugdzorg

Lees hier het Manifest De Jeugdsprong