Door Martin Zuithof – Een groot aantal LVG-jongeren dreigt vast te lopen. De problemen van deze groep – maar liefst 350.000 jeugdigen met een IQ tussen 50 en 85 – werden lange tijd niet onderkend. Door de combinatie van de handicap met psychiatrische problemen, leerproblemen en gezinsproblematiek kunnen ze niet goed terecht in de bestaande hulpverlening, stelt Ad van Rijen, directeur van Humanitas, Dienstverlening voor Mensen met een Handicap.

Harde wachtlijst
Van Rijen: ‘Orthopedagogische behandelcentra hebben een wachtlijst met ongeveer 2.700 jongeren, die op behandeling wachten of willen uitstromen. Dat is de harde wachtlijst, maar een grote groep is ook onzichtbaar in aanverwante circuits als dak- en thuislozenopvang, justitie en jeugdgevangenissen. Meisjes met deze problematiek zijn makkelijke slachtoffers van loverboys.’

Dominante visie
De dominante visie van het huidige zorgsysteem op deze groep bestaat uit behandeling in een instelling. Van Rijen: ‘Alleen behandeling in een instelling, in een beschermde omgeving, lost de problemen van deze groep niet op. Onze ervaring is dat ze behoefte hebben aan slagvaardige begeleiding in het dagelijks leven. De focus op behandeling in een gesloten instelling is voor deze groep een achterhaalde visie.’

Integraal aanbod
Daarom ontwikkelde Humanitas voor deze jongeren het project Homerun, bestaande uit een integraal aanbod met een trajectverantwoordelijke begeleider. Van Rijen: ‘Deze begeleidt ze rond praktische zaken als wonen, toeleiding naar werk en de afhandeling van schulden. Wij kijken ook naar aspecten als zingeving, want als je voortdurend ingaat op verleidingen als drugs en drank is dat vaak een compensatie voor gevoelens van ongelukkig zijn.’

Niet vrijblijvend
In de Homerun-methode is de trajectverantwoordelijke begeleider 24 uur per dag beschikbaar, schetst Van Rijen. ‘Hij of zij is met name de spil in het netwerk van de hulpverlening. Als trajectverantwoordelijke onderhoudt hij contact met instanties rondom woonruimte, vrijetijdsbesteding, financiën, arbeidsintegratie en dergelijke. Deze begeleider probeert gedurende één tot anderhalf jaar de jongere steeds meer de regie over zijn eigen leven terug te geven en uiteindelijk alleen als achterwacht aanwezig te zijn.’

Veel goedkoper
De aanpak van Homerun is niet alleen effectiever, maar uiteindelijk ook veel goedkoper, betoogt Van Rijen. ‘Wij kunnen voor de kosten van een interne behandelplek meerdere jongeren begeleiden en ze in een stabiele situatie brengen die duurzaam is. Duidelijk is dat er veel meer geld voor deze doelgroep moet komen. Doen we dit niet dan krijgen we de rekening gepresenteerd van allerlei maatschappelijke kosten als de jeugdgevangenissen, dak- en thuislozenopvang. Daarom moet je niet alleen zorg bieden, maar begeleiding op alle levensgebieden waar deze jongeren problemen hebben. Als er niet meer structureel geld naar dit soort nieuwe, preventieve dienstverlening voor deze jongeren gaat, dan krijgen we na de kredietcrisis ook nog eens een sociale crisis. Een andere verdeling van de totaal beschikbare middelen in de jeugdzorg en AWBZ is hiervoor noodzakelijk.’

Links: Humanitas DMH en Is de tijd rijp voor een nieuwe visie op het ondersteuningsaanbod voor jongeren met een licht verstandelijke beperking?