De commissie is in 2014 door het kabinet in het leven geroepen om te onderzoeken of de decentralisaties in het sociaal domein goed kunnen verlopen. Waar nodig adviseert de commissie en stimuleert wat beter kan. Uit de laatste rapportages bleek dat jeugdhulporganisaties en gemeenten niet optimaal samenwerken. Reden om in gesprek te gaan met ouders van kinderen die te maken hebben met jeugdhulp. Commissielid Jenneke van Veen bezocht hiervoor de LOC-cliëntentafel Jeugd. 

Uit dit gesprek kwamen drie knelpunten naar voren:

1. Samenwerking: Opvallend is dat ouders aangeven dat er meer dan voorheen een beroep wordt gedaan op het cliëntenperspectief. Het gaat dan bijvoorbeeld om de ervaringen van ouders en jongeren. Ook bij de inzet van richtlijnen in de jeugdhulp speelt dat vaker een rol: om te leren van hun goede en slechte ervaringen. Maar de ouders geven ook aan dat hun perspectief nog zeker niet altijd een plek krijgt. Terwijl cliënten en ouders degenen zijn om wie het gaat. Een deelnemer geeft zelfs aan: ‘In mijn woonplaats wordt door de gemeente iemand zonder ervaring en band met jeugdzorg ingezet. Wonderbaarlijk dat zo iemand kan bepalen op basis van wat hij denkt wat onze kinderen nodig hebben. Pas dan is er geld voor ondersteuning beschikbaar vanuit de gemeente. Ik denk dat je enigszins binding met jeugdhulp nodig hebt om dit soort dingen te kunnen begrijpen.’ De ouders zijn het dan ook eens dat iedereen die bij de jeugdhulp betrokken is, zich in het algemeen méér kan laten informeren over het perspectief van jongeren en ouders op de hulp. En ook beslissingen meer samen met hen zou kunnen nemen.

2. Communicatie: Als het over communicatie gaat, geeft een van de ouders aan: ‘Je moet continu in gesprek om maatwerk te zoeken.’ Jenneke van Veen: ‘Dat kan gebeuren als je elkaar verstaat, dus bereid bent naar elkaar te luisteren’. Maar in de praktijk is dat vaak niet het geval, aldus de ouders. Zo geeft een ouder aan dat effectieve communicatie tussen ouder en hulpverlening vaak een struggle is, zonder ruimte om samen tot oplossingen te komen. ‘Ik moest wel héél mondig en duidelijk zijn over wat ik wel en niet wenste, en dat kan lang niet elke ouder.’ Jenneke van Veen beaamt dat het vaak nog onduidelijk is waar je moet zijn en wat je kunt verwachten, terwijl dit eigenlijk makkelijker zou moeten zijn geworden.

3. Eigen kracht: Er worden twee kanten van ‘eigen kracht’ belicht. Een ouder verwoordt de kern van de ene kant: ‘Door de transitie en het eigen krachtverhaal ervaar ik het als heel bekrachtigend dat mensen meer in de eigen omgeving zijn gaan zoeken hoe ze samen een goed plan op kunnen zetten. Vóór de transitie was dit veel minder.’ De andere kant is dat er regelmatig meer beroep op de eigen kracht gedaan wordt dan realistisch is. Dat werkt regelmatig averechts. Niet iedereen is tot evenveel in staat. ‘Eigen kracht wordt vaak  gebruikt als een nietszeggend woord voor alles dat niet beschreven is. Als mensen dan alleen horen: ‘dat kun je zelf wel’, is dat niet realistisch. En blijven mensen van hulp verstoken.’ Jenneke van Veen geeft aan dat ook de eigen kracht dus in samenspraak met mensen die hulp vragen voor hun kinderen gedefinieerd worden. ‘Niet iedereen is in staat of heeft voldoende eigen kracht om dit goed in te zetten. Ook daar is maatwerk voor nodig! Maatwerk betekent dus dat de aard en de hoeveelheid hulp voor kinderen van ouders niet meer voor iedereen gelijk zijn, en dat is goed.’

Gemeenten moeten meer in gesprek gaan met jeugdhulpverleners om na te gaan waar de vraag naar jeugdhulp toeneemt. Dat is de conclusie van recent promotieonderzoek. Lees meer