Professionals deinzen er nog steeds voor terug om in actie te komen als zij in aanraking komen met signalen van fysiek of psychisch geweld bij ouderen. Dat bleek tijdens een werksessie van Movisie voor professionals. Het doel van de werksessie was een open discussie over de handelingsverlegenheid. Verder wilde het Ministerie van VWS graag putten uit input uit de werksessie voor het vervolg op het Actieplan Ouderen in Veilige Handen. Wat zijn de dilemma’s en welke oplossingen zijn er?

Ouderen zijn angstig en schamen zich

Zij melden daardoor niet wat hen is overkomen. Zij zijn bang dat ze niet worden geloofd. Of dat ze de hulp en zorg van de dader kwijt raken. De slachtoffers voelen zich beschaamd en blijven vaak loyaal aan de dader, die de oudere verzorgt of nauw betrokken is. Tegenover hulpverleners zijn de ouderen dan vaak argwanend.

Professionals hebben gebrek aan tijd, lef en kennis

Als professionals geweld signaleren, twijfelen ze vaak of ze dit wel moeten melden. Zij vragen zich af: ‘Wat doe ik als de oudere niet meewerkt of als de vertrouwensband met de oudere wordt geschaad door een melding? Wat gebeurt er als mijn vermoeden niet klopt?’ Professionals vinden het dan gemakkelijker om niet de verantwoordelijkheid te nemen. Daarnaast hebben zij te weinig kennis van de stappen die gezet moeten worden binnen de meldcode. Die is er om professionals te helpen actie te ondernemen bij vermoedens van mishandeling.

Leidinggevenden onderschatten het probleem

Zij denken dat ouderenmishandeling niet veel voorkomt en zijn daarom geneigd er geen aandacht aan te besteden.

Imagoverlies

Vaak zijn instellingen bang voor imagoverlies en voor klachtenprocedures. Omdat het slechte publiciteit is.

Wat levert het op?
Professionals denken dat extra aandacht voor het thema niets oplevert als het nog niet aan de hand is. Daardoor wordt er pas ingegrepen als er een incident plaatsvindt.

Verschillende aanpakken
Instellingen en gemeenten zijn niet altijd op de hoogte van welke rol de een en de ander heeft in de aanpak van ouderenmishandeling. Samenwerking gaat niet vanzelf.

Bijna de helft van de beroepskrachten en vrijwilligers in de ouderenzorg en het welzijnswerk kent tenminste één geval van ouderenmishandeling. Dat blijkt uit het rapport Ouderenmishandeling van het Sociaal en Cultureel Planbureau. lees meer>>

De oplossingen:

Gespreksvaardigheden

Weet hoe je het probleem bespreekt. Zelfstandig wonende ouderen zouden iemand in de directe omgeving in vertrouwen kunnen nemen. Tijdens het keukentafelgesprek of in een gesprek met een wijkverpleegkundige, de huisarts of met het wijkteam kun je informatie geven over (extra) hulp voor de oudere en zijn/haar mantelzorger. Soms kun je beter alleen met de oudere te praten, zonder een partner of mantelzorger erbij. Professionals en vrijwilligers kunnen worden getraind om signalen op te vangen en over dit onderwerp met ouderen te praten. Je kunt de huisarts, de wijkverpleegkundige of andere hulpverleners raadplegen bij een vermoeden van mishandeling.

Doorbreek het taboe

Maak het thema ouderenmishandeling een vast onderdeel van cliëntbesprekingen tijdens het teamoverleg. Hoe gewoner het wordt er over te praten, des te meer het taboe doorbreken wordt.

Organiseer scholing

Voor het werken met de Meldcode en over juridische kennis wat moet, mag en kan in geval van ouderenmishandeling is scholing nodig. Ook voor gemeenteambtenaren is scholing noodzakelijk om meer kennis te krijgen over welk beleid nodig is.

Houd aandacht voor het probleem
Wijkteams doen er goed aan om een aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling aan te stellen die binnen het wijkteam het gesprek en een deskundige aanpak mogelijk maakt. Ook zijn afspraken nodig met Veilig Thuis over wie wanneer in actie komt.