Aagje van der Vossen is verpleegkundige en stervensbegeleider en heeft samen met Marja Havermans het boek ‘Spreken is zilver, vragen is goud’ geschreven. In dit boek vertellen ze hoe je goed in gesprek kunt gaan met ouderen. Een goed gesprek helpt eenzaamheid tegen te gaan en prikkelt de cliënt om na te denken over verschillende onderwerpen.
Thuiszorg
De thuiszorg heeft niet altijd veel tijd, maar kan desondanks toch vragen: Ik heb niet zo heel lang de tijd om met u te praten, maar ik zou wel graag willen weten wat het leukste is wat u vandaag , deze week of dit weekend heeft meegemaakt? ‘Je stelt zo een open vraag en daagt de cliënt uit om na te denken’, zegt Van der Vossen. ‘Stel dat iemand jou tijdens een gesprek vijf vragen stelt waar je over na moet denken? Dan zal je voelen dat het gesprek ertoe doet.’
Van der Vossen geeft een deze tips voor een goed gesprek:
1. Stel open vragen
Dat zijn vragen die beginnen met hoe, wat, waar, waarom, wie of welk. Het kunnen ook vragen zijn als: ‘Kunt u daar iets meer over vertellen?’ Open vragen zijn belangrijk omdat ze uitnodigend zijn en bij de ander het denken in werking zetten.
2. Stel eenvoudige vragen
Juist eenvoud is voor een goed gesprek van belang. Luister daarom heel goed naar de ander en probeer korte, directe en eenvoudige vragen te stellen. Laat het ook bij die eenvoudige vraag, stel hem zonder uitleg eromheen en wacht rustig tot de ander begint met antwoorden.
3. Vraag naar verheldering
Als je niet wil dat er misverstanden ontstaan en als je de ander wil begrijpen, stel dan vragen ter verheldering. Vraag of je cliënt begrijpt wat je zegt, of vraag wat je cliënt precies bedoelt, wat hij of zij verstaat onder een bepaalde term of wat nu precies zijn of haar punt is.
Ouderenpsychiater Martin Kat breekt al decennia lang een lans voor de ouderen die kampen met psychische problematiek. Wanneer je met deze ouderen werkt is het belangrijk om onderscheid te maken tussen depressie, apathie, stemmingsdaling en emotionele labiliteit. Lees hier meer >>
4. Vraag naar een gedachte, ervaring of gevoel
Specifiek vragen naar iemands gevoelens en gedachten brengt je dichter bij waar het voor die persoon om gaat. Vraag naar welke emoties je cliënt voelde bij een bepaalde gebeurtenis. Was hij boos, schaamde hij zich, was hij angstig of juist blij?
5. Vraag naar een oordeel
Als je vraagt naar wat je cliënt ergens van vindt en vraagt waarom hij of zij dat vindt, geeft dat vaak verdieping aan het gesprek. Je komt erachter wat belangrijke waarden of principes zijn voor je cliënt.
6. Stel hypothetische vragen
Het kan heel leuk of verhelderend zijn om eens hypothetische vragen te stellen of een gedachten-experiment te doen (‘Stel nou dat we… hoe zou jij dan…?). Dit brengt mensen in een andere situatie en buiten hun vaste denkkaders. Geef wel duidelijk aan wanneer je het weer over de werkelijke situatie hebt.
6,5. En…durf te wachten
Durf te wachten op een antwoord! Soms komt het antwoord niet direct wanneer je iemand een vraag hebt gesteld. De verleiding is dan groot om de ander te gaan ‘helpen’ door zelf alvast een antwoord te suggereren, of in te vullen wat je denkt dat de ander wil gaan zeggen. Vaak is het goed om even te wachten. Laat gerust een stilte vallen en laat die even duren.
