In de vijf jaar dat De Mantelzorgwinkel in Uden (NB) bestaat, is de focus verlegd van concrete hulp aan mantelzorgers naar oog voor het systeem rondom cliënt en mantelzorger. Goede ondersteuning vraagt om goede communicatie tussen cliënt, familie, sociaal netwerk en professionals. Daar wordt consulent Jos Hermens van De Mantelzorgwinkel voor ingezet: Wat is nodig om staande te blijven in de situatie thuis? ‘Het helpt mensen als ze gezien en gehoord worden als mantelzorger. Dan pas kun je de regie nemen over de zorg die je op je neemt en de ondersteuning die je daarbij nodig hebt.’

Wmo

Meer dan de helft van de naar schatting 300.000 mantelzorgers is zwaar belast, blijkt uit de Dementiemonitor Mantelzorg. En de belasting wordt groter, waarschuwt Alzheimer Nederland, omdat het beleid van de regering er op is gericht dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, met steun van hun sociale netwerk.

Onbekendheid met het gemeentelijke Wmo-loket – of zorgloket – is een probleem, omdat mantelzorgers daardoor ondersteuning mislopen. Dat concludeert Alzheimer Nederland. Gemeenten moeten nog veel werk verzetten om de ondersteuning van mantelzorgers goed te regelen vóór 1 januari 2015. Lees meer over het onderzoek van Alzheimer Nederland >>

Netwerk

De Mantelzorgwinkel in Uden is een initiatief van vijf Brabantse gemeenten. De opdracht is om te helpen een ondersteunend netwerk voor mantelzorgers op te bouwen. Hermens inventariseert wie betrokken is bij de mantelzorger en de patiënt. Ze legt het contact tussen die partijen. De mantelzorger heeft zo een duidelijk aanspreekpunt en alle betrokkenen kunnen zo makkelijker afspraken maken over meer professionele hulp of inzet van mensen in het sociaal netwerk, legt Hermens uit.

Dilemma’s

Hermens vindt vergaande dilemma’s achter de voordeur. ‘De angst om afhankelijk te zijn kom ik vaak tegen. Mantelzorgers hebben ook vaak een groot schuldgevoel over de zorg die ze op zich nemen. Zij zien het als hun taak om de zorg en problemen zelf op te lossen. “In voor- en tegenspoed”, dat uitgangspunt overheerst in veel zorgrelaties. Er is veel zorg uit liefde, maar ik kom ook mensen tegen voor wie de zorg voor de partner eigenlijk een grote last is. Maar daar praat je niet over. Een mevrouw zei tegen me: “De liefde is over, ik zie het als een plicht”. Als je dan vele jaren moet zorgen kan de plicht heel zwaar worden.’

Eigen regie

Hermens ziet dat mensen steeds meer zelf de regie willen hebben over de zorg voor hun naaste. ‘Ook mantelzorgers willen zelf keuzes kunnen maken. In het algemeen hebben mantelzorgers grote moeite om hulp te vragen aan kinderen of familie. Die zijn druk of wonen ver weg. Een mantelzorger heeft een redelijk sociaal netwerk in zijn nabijheid nodig, om zelf ruimte te krijgen. Uit dat netwerk zal de meeste ondersteuning voor hen moeten komen. Bijvoorbeeld van de zoon die op zijn demente vader past als moeder een avond in de week naar de kaartclub gaat. Of de buurvrouw die een paar uurtjes oplet als mevrouw naar het winkelcentrum gaat. Maar sommige hulp, bijvoorbeeld ondersteunen bij naar de wc gaan, is emotioneel ingewikkeld voor het sociaal netwerk.’

Professional

Er zal meer geïnvesteerd moeten worden in professionele hulp om mantelzorg te verlichten, volgens de mantelzorgconsulent. Het kost misschien iets meer, maar je kunt mensen wel langer thuis houden door de mantelzorg in stand te houden. De afstemming tussen professionals, cliënt en mantelzorg is cruciaal, maar nog niet altijd optimaal. ‘Mantelzorgers worden door professionals nog te veel gezien als helpende handjes, niet als partner die hulp en ondersteuning verdient.’

Domotica

Hermens ziet zeker kansen in de grotere mantelzorgtaken in de toekomst. Zoals de toepassing van moderne technieken in domotica en beeldbellen, digitale agenda’s waarin meerdere betrokken helpenden afspraken kunnen maken. Ook ziet ze dat mensen steeds meer bewust zijn van de noodzaak om voor de toekomst het eigen netwerk uit te breiden. ‘De media-aandacht voor mantelzorg en eigen regie stimuleert dat mensen gaan nadenken hoe ze hun eigen zorg in de toekomst willen organiseren.’

Zorg + Welzijn is veranderd! Heb je het al eens gelezen? Blader hier een van onze nieuwe nummers door >>
En we hebben een mooi aanbod voor je: nu meer dan 40% korting op een abonnement >>