-OPINIE-

‘Draag een steentje bij aan de participatiemaatschappij’, staat er op de poster van de gemeente. Zou jij het gras van de buurman maaien omdat de gemeente zegt dat het moet? Of omdat de overheid vindt dat wij naar een participatiesamenleving toe moeten?

Ga eens bij jezelf te rade en er komen veel argumenten op die pleiten voor het helpen van je buurman: Je zou het gras kunnen maaien omdat je graag wilt helpen. Of omdat je het koffiedrinken met de buurman gezellig vindt. Of misschien wel omdat je zelf geen tuin hebt en graag buiten bezig bent. Intrinsieke motivatie schept in ieder geval meer mogelijkheden.

De buurman helpen is toch ook gewoon leuk? Zou deze oproep beter werken? Je zal zien dat ook deze boodschap weinig zoden aan de dijk zet. Mensen zijn namelijk heel goed in redenen bedenken voor hun gedrag. Maar wel pas achteraf. Zo blijven mensen altijd in het reine met zichzelf. Veel gedrag laat zich echter helemaal niet sturen door argumenten of rationele motivaties. Meestal denken we niet eens zo goed na voordat we iets doen.

Wat zet mensen wél aan om de buurman te helpen? Mensen handelen vaak impulsief als het makkelijk is, dichtbij en bekend. Bovendien willen mensen consistent zijn en deel uitmaken van de gemeenschap. Dit zijn de belangrijkste triggers voor gedrag. Mensen worden dus getriggerd om de buurman te helpen doordat:

• hun beste vriend ook zijn oudere buurman met zijn tuin helpt;
• de buurman hen aan een adres heeft geholpen van een goede notaris;
• op facebook een verhaal stond over burenhulp en zij dit hebben geliked;
• ze zich met een druk op de knop konden aanmelden op een site voor burenhulp;
• de buurman steeds zulke lekkere appeltaarten bakt voor de hele familie.

Wil je mensen aansporen tot burenhulp, gebruik dan de kracht van het sociale netwerk. Mensen zijn zeer sociale wezens en daarom is een van de belangrijkste triggers van gedrag de sociale omgeving: wat doet of vindt de ander? Burenhulp zet je het beste in gang door vrienden het verhaal te laten doen. Laat mensen elkaar beïnvloeden. De gemeente of de welzijnsorganisatie kan beter op de achtergrond blijven. Organiseer een evenement waar je het sociale netwerk een rol in laat spelen, organiseer een actie op Facebook door mensen die al vrijwilliger zijn, laat zien dat veel mensen elkaar al helpen. Uit alle onderzoeken blijkt immers dat mensen elkaar graag helpen en dat het vrijwilligerswerk in Nederland floreert.

Maak het bovendien makkelijk om iets voor een ander te doen. Een simpele aanmeldknop online is een goede eerste stap. Dat is veel makkelijker dan aanbellen bij de buurman met de vraag of hij hulp nodig heeft. Voor dat laatste moeten mensen wel een hele grote drempel over.

Mooie posters helpen goed om gedrag te bevestigen, niet om nieuw gedrag in gang te zetten. Een prima ondersteuning dus van de rest van de acties, maar meer is het niet.

Fia Sanders, is mede-eigenaar van Bewijskragt en is gespecialiseerd in communicatie en gedragsverandering. Bewijskragt heeft voor een groep gemeenten in Noord-Holland een communicatiestrategie ontwikkeld om burenhulp te stimuleren. Na de zomer organiseert ze bijeenkomsten over burenhulp, communicatie en gedragsverandering. De bijeenkomsten zijn verspreid door het land en gratis toegankelijk. Meer informatie: www.bewijskragt.nl.