‘Absoluut onacceptabel,’ reageerde Nancy Dankers nadat

zij de berichten had gelezen over verpleeghuizen die terminale patiënten

weigeren op te nemen. Het CDA-Kamerlid wilde zo spoedig mogelijk een debat over

deze kwestie. Over de hoofden van de terminale patiënten probeert de sector haar

budgetten te verhogen, oordeelde VWS. SP-parlementariër Agnes Kant eiste een

oplossing van staatssecretaris Vliegenthart. Inmiddels heeft minister Borst

verklaard dat instellingen de hogere kosten voor terminale patiënten kunnen

betalen uit de extra middelen die ze in het kader van de meerjarenafspraken voor

de ouderenzorg beschikbaar heeft gesteld. Maar is er wel extra geld?

NVVz-voorzitter De Roo beschuldigt de staatssecretaris van ’tactische

bezuinigingsspelletjes’, omdat zij een deel van het budget voor de ouderenzorg

wil overhevelen naar de ggz. In ieder geval heeft Baar nog geen extra geld voor

palliatieve zorg gekregen.

Uw instelling biedt al meer dan twintig jaar palliatieve zorg. Waarom

komt deze problematiek juist nu naar buiten?’We praten hier over een

groep patiënten die in het verleden niet vaak in verpleeghuizen werden

opgenomen, die thuis ook niet goed verzorgd kunnen worden en voor wie het

ziekenhuis, gericht op onderzoek en behandeling, ook niet de juiste plek meer

is. Omdat de verpleeghuizen zich de laatste jaren steeds meer op deze groep

gespecialiseerd hebben, is het logisch dat deze sector nu aan de bel trekt.

Iedereen die de sector kent weet dat de verpleeghuizen al jaren moeten woekeren

met budgetten. Vanwege onze lange ervaring met palliatieve zorg krijgen wij

extra geld van de zorgverzekeraar. Dat budget is echter tijdelijk en niet

gegarandeerd door wet- en regelgeving. Daar zit het probleem.’

In Pallium zegt u dat Antonius IJsselmonde nu al ‘heel incidenteel’ een

terminale patiënt weigert.’Ik ben verkeerd geciteerd en dat verhaal is

vervolgens een eigen leven gaan leiden. Het is één keer gebeurd dat we in

overleg met het ziekenhuis hebben besloten dat we een terminale patiënt niet

opnamen omdat die zoveel extra materiaal en know how van ons personeel vereiste.

Per dag zou zij 1000 gulden aan middelen en materialen kosten. Daar heb ik geen

geld voor en dat konden we ook niet even snel met de verzekering regelen. Toen

hebben we afgesproken dat zij in het ziekenhuis bleef en wij iemand anders

zouden opnemen.’

Volgens Agnes Kant van de SP worden patiënten bovenaan de wachtlijst

soms overgeslagen als zij te dure medicijnen nodig hebben.’Ik denk dat

er heus directies zijn die patiënten overslaan die dure medicijnen of

intraveneuze voeding nodig hebben. Er zijn verpleeghuizen die geen patiënten met

infuus opnemen, wij doen dat wel. En dankzij scholing van het personeel kunnen

we ook patiënten met complexere zorgvragen opnemen, mensen die we twintig jaar

geleden nog weigerden. Het probleem blijft dat wij uit de AWBZ een vergoeding

krijgen van 300 gulden per dag per bed, ongeacht de zorgzwaarte. Als een

terminale patiënt thuis ligt, kan hij profiteren van het intensieve

thuiszorgbudget en betaalt de particuliere verzekeraar of het ziekenfonds de

medicijnen.’

Het grote knelpunt zijn dus de verschillende financieringsstromen en de

bijbehorende regels?’Precies. Zodra wij diezelfde patiënt opnemen,

krijgen wij daarvoor niet meer dan die 300 gulden per dag.’

Is het los van de huidige financiering niet goedkoper om terminale

patiënten in verpleeghuizen op te nemen, in plaats van hen in ziekenhuizen te

laten sterven?’Voor een aantal patiënten zal dat het geval zijn, want

ziekenhuizen blijven tot het laatste moment aan die mensen sleutelen. Anderzijds

is het zo dat patiënten en hun familie hier meer ruimte, rust en aandacht

krijgen. Wij vangen mensen op met zorg en rust en niet in de sfeer van techniek

en doen. Dat stelt bijzondere eisen aan de verplegenden, verzorgenden, artsen en

pastoraal werkenden, die daarvoor weer extra scholing en begeleiding krijgen.

Het is ook een kwaliteitsverhaal, met alle kosten vandien. Zo bezien is het nog

maar de vraag of dat goedkoper is dan in het ziekenhuis.’

In het Regeerakkoord is afgesproken dat er 1,4 miljard extra naar de

ouderenzorg gaat. Volgens minister Borst kunnen instellingen een deel van dat

geld besteden aan de duurdere zorg voor terminale patiënten.’Dat geld

wordt in de loop van het jaar verdeeld. De afgelopen jaren zijn we er als

verpleeghuizen niet echt op achteruit gegaan. Dankzij onze creativiteit hebben

we de zorg goed overeind kunnen houden. Tegelijkertijd is het zo dat men van ons

een vijfsterrenhotel vraagt en ons slechts een budget geeft voor een

tweesterrenhotel, terwijl we dan ook nog allemaal invalide mensen moeten

opnemen.’

Als er te weinig geld is, roept de overheid meestal dat instellingen

efficiënter moeten werken. Kunt u dat?’Een gulden kun je maar één maal

uitgeven en wij horen efficiënt te werken. Dat doen we ook. Maar we kunnen niet

nóg minder verplegenden en verzorgenden inzetten. En de zorg kun je nooit

helemaal efficiënt organiseren. Als je ineens drie zieke patiënten op een

afdeling hebt, of er is een griepepidemie onder het personeel, dan kunnen de

patiënten minder vaak onder de douche. Over 20, 30 jaar zijn de mensen van de

naoorlogse geboortengolf ouderen. Tegen die tijd zijn er twee maal zoveel

ouderen als nu, terwijl het aantal jongeren daalt. Dan zijn er minder

mogelijkheden voor mantelzorg en zullen veel meer ouderen een beroep doen op de

ouderenzorg. Vliegenthart heeft al gezegd dat er een flinke discussie nodig is

over de vraag of bewoners niet meer naar de zorg moeten komen in plaats van dat

de zorg naar de bewoners gaat.’

Betekent dat het einde van het ideaal van de scheiding van zorg en

wonen?

‘Als de zuster op de brommer van het ene adres naar het andere moet, en in

één wijk ook nog eens moet overleggen met zes verschillende huisartsen, is dat

niet efficiënt. In dit verpleeghuis heb je 230 mensen op een rijtje, dicht op

elkaar. In geval van nood kunnen ze wat inschikken. Hier kun je met minder

personeel meer doen dan in de thuissituatie. Vliegenthart heeft het over

complexen waarin verpleeg- en verzorgingshuizen samenwerken en waar meer privacy

is voor de bewoners. In deze complexen moet het personeel zich zodanig

specialiseren en professionaliseren dat de zorg kan worden afgestemd op

verschillende doelgroepen. Die klus probeer je dan met zo weinig mogelijk

personeel te klaren.’/Kees Neefjes