De Autoriteit Persoonsgegevens luidt de alarmklok over het gebruik van persoonsgegevens van mensen die hulp en ondersteuning krijgen via de gemeenten. De gemeenten denken namelijk dat ze gegevens van burgers kunnen gebruiken als ze toestemming aan de burger zelf vragen. Dat is niet zo. Voor bepaalde taken heeft de gemeente geen toestemming nodig. Voor andere taken die geen wettelijke privacyregels hebben, is het vragen van toestemming geen oplossing, zegt de Autoriteit Persoonsgegevens.

Wet bescherming persoonsgegevens
De Autoriteit zegt dat ze al eerder de gemeenten hebben gewaarschuwd voor dit privacyprobleem. De wet zegt – Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) – dat mensen zich vrij moeten voelen als ze toestemming willen geven. In het sociale domein zal, aldus de Autoriteit, in het algemeen geen sprake zijn van burgers die vrij zijn om toestemming te geven voor verwerking van persoonlijke gegevens. Omdat ze afhankelijk zijn van de gemeenten, in dit geval voor hulp of ondersteuning.

Mogen de gegevens van je cliënt wel naar de gemeente? ‘Nee’, zei het College Bescherming Persoonsgegevens vorig jaar. (dezelfde als de huidige Autoriteit Persoonsgegevens). Bijvoorbeeld niet in de jeugd ggz, waar professionals geen gegevens over de zorg aan hun cliënten mogen verstrekken aan gemeenten. Ook niet als het gaat om gegevens die nodig zijn voor declaraties en de financiering van de zorg. Lees meer>>

Wijkteam
Er is ook een onderzoek gaande naar de werkwijze van de sociale wijkteam, volgens de Autoriteit. Dat gaat vooral over hoe wijkteams omgaan met gegevens bij de integrale intake. En hoe de gegevens van de wijkteams over burgers zijn beveiligd binnen het gemeentelijk apparaat.

Professionals op de werkvloer
Gemeenten moeten professionals in het sociale domein instructies geven op het gebied van de verwerking van privé gegevens, zegt de Autoriteit. De toezichthouder raadt gemeenten met klem aan om altijd te specificeren voor welke doelen de gegevens nodig zijn. Daarbij moet ook altijd vermeld worden op basis van welke regel of wettelijke grondslag de gemeente de taken kan doen. Dat moeten dus ook de professionals doen.

Het beroepsgeheim doorbreken mag. Het College bescherming persoonsgegevens maakt geen bezwaar tegen de regeling waarmee jeugdhulpaanbieders hun beroepsgeheim mogen doorbreken. Maar dat moet wel onder strikte voorwaarden. Lees hier welke. Lees meer>>

Informeren
Verder raadt de Autoriteit aan dat gemeenten hun burgers zorgvuldig informeren over de gegevens die over hen worden verwerkt. Ook moet de gemeente aangeven wanneer en waarom zij toestemming vraagt aan de burger. De Autoriteit Persoonsgegevens zegt dat zij zal onderzoeken of gemeenten deze verbeteringen ook doorvoeren.