In de afgelopen twee jaar hebben gemeenten en zorgaanbieders de ambities voor de decentralisatie van de jeugdzorg telkens bijgesteld. Dat heeft de TSJ heeft in vier rapporten vastgesteld. In het begin was het doel om te decentraliseren én de manier van werken te veranderen voor een toekomstbestendige jeugdzorg. Maar omdat de tijd begon te dringen en voor 1 januari 2015 de gehele decentralisatie klaar moest zijn, hebben gemeenten alles op alles gezet om een basiskader voor de jeugdzorg voor elkaar te krijgen.

Bezuiniging

‘Dat is op zich niet slecht’, zegt Léon Poffé, secretaris van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd. ‘Maar wij verwachten dat zonder transformatie, alle partijen in 2015 bij het inkoopproces weer te maken krijgen met extra budgetkorting. Gemeenten zullen de bezuinigingen weer door vertalen naar de zorgaanbieders.’ En zo komt de gemeentelijke jeugdhulp in een cirkel van bezuinigingen terecht, voorspelt de secretaris. ‘In het nieuwe jaar zal de manier van werken dan ook in de meeste gevallen hetzelfde blijven als in 2014.’

Sociaal Domein

De TSJ is in 2012 ingesteld om de decentralisatie van de jeugdzorg in de gaten te houden en het veld te adviseren. De commissie zou in eerste instantie ook in 2015 de decentralisatie in de gaten blijven houden. ‘Want die is niet afgerond per 1 januari’, zegt Poffé. Maar staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid Welzijn en Sport) en staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) hebben de commissie laten weten in het nieuwe jaar niet meer gebruik te maken van de TSJ. Er komt een nieuwe Transitiecommissie Sociaal Domein, een overkoepelende commissie, die de gehele transitie gaat volgen.

Zonde

Waren de rapporten van de TSJ te kritisch? Dat waren de rapporten zeker, geeft Poffé toe. ‘Wij hebben gekeken naar: hoe kun je zorgen dat de decentralisatie zodanig verloopt dat er geen kinderen tussen wal en schip raken. We waren graag doorgegaan in 2015, want we hebben veel positieve feedback uit het veld gekregen over ons werk. Alle actoren konden ook echt iets doen met de informatie.’ De secretaris vindt het ‘zonde’ dat de TSJ niet door kan gaan, want de nieuwe overkoepelende commissie zal volgens hem met een andere blik naar de transitie kijken. ‘Ze zal niet de specifieke invalshoek op de Jeugdzorg hebben, die de TSJ wel had.’

Schuld

De commissie uitte in alle rapporten haar zorgen over de haalbaarheid van de decentralisatie  en oordeelde dat de ontwikkelingen bij de gemeenten achterbleven. Toch ligt de absolute ‘schuld’ van de vertraging niet bij de gemeenten, vindt Poffé. ‘De gemeenten hebben alles gedaan om de decentralisatie te doen slagen. Zij moesten zich opmaken om heel veel nieuwe taken uit te voeren en dat vraagt enorm veel. De vraag is ook of zij wel in staat worden gesteld door het Rijk om dit te kunnen doen.’

Transformatie

‘Ik zou de gemeenten en jeugdzorgaanbieders toewensen dat ze in 2015 in rustiger vaarwater terecht komen en meer aan de onderliggende doelstellingen kunnen werken. Het gaat om: hoe ga je echt op een andere manier werken om de jeugdzorg toekomstbestendig te maken?’ Dat vraagt extra investeringen in de transformatie, adviseert Poffé. ‘Maar dan moeten gemeenten wel in staat worden gesteld door het Rijk om dit te doen.’