Door Carolien Stam – Tussen tweede generatie allochtonen zijn zeer grote verschillen. Enerzijds komen ze, met hun gezin, terecht aan de onderkant van de samenleving. Aan de andere kant vormen de hoogopgeleiden de eerste elite van hun gemeenschap. Dat concluderen Maurice Crul, Adel Pasztor en Frans Lelie in hun onderzoek: De tweede generatie, uitdagingen en kansen voor de stad.

Niet werkloos
Het onderzoek van het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (Imes) in Amsterdam en Rotterdam is gehouden onder duizend allochtonen tussen 18 en 35 jaar. Een vergelijkingsgroep van vijfhonderd jongeren met Nederlandse ouders werd ook ondervraagd. Opmerkelijk is dat de onderzoekers constateren dat de jongeren zonder startkwalificatie over het algemeen niet langdurig werkloos zijn.

Risicojongeren
Sterker nog: één op de vijf jongeren zonder startkwalificatie doet het opvallend goed. Dat komt omdat ze zich via hun baan bijscholen of als zelfstandig ondernemer zijn begonnen. De onderzoekers stellen zelfs de vraag of het label ‘risicojongeren’, dat allochtone jongeren zonder startkwalificatie krijgen opgespeld, wel terecht is. In strikte zin niet, aldus de onderzoekers, maar in de praktijk is hun arbeidsmarktpositie wel degelijk heel instabiel. Een kleine conjunctuurneergang kan ervoor zorgen dat zij hun baan verliezen.

Versterkt
De tweedeling tussen allochtonen zonder afgemaakte opleiding en hoogopgeleiden wordt versterkt doordat de groepen meestal huwelijkspartners kiezen uit de eigen groep. De jongeren zonder startkwalificatie trouwen jong en krijgen ook jong kinderen. De hoogopgeleiden stellen het krijgen van kinderen uit. De verschillen tussen kwetsbare en hoogopgeleide gezinnen worden aldus groter.

Begeleiding
De conclusie van de onderzoekers is dat vroege signalering van talenten en risico’s bij allochtone jongeren, en begeleiding van jongeren in het voortgezet onderwijs belangrijk is. Vooral de zogenoemde doorlopende leerlijn tussen vmbo en mbo moet verder ontwikkeld worden om jongeren kansen te geven in de opleiding te stijgen.

Bedrijfsleven
Slechts een kleine groep tweede generatie jongeren is langdurig werkloos. Het gaat volgens de onderzoekers om zo’n 750 jongeren per (grote) stad. Veel jongeren zonder startkwalificatie blijken een opleiding in hun baan te volgen. Opvallend is, aldus de onderzoekers, dat de arbeidsmarkt een belangrijke integrerende functie heeft voor deze jongeren. Het bedrijfsleven zou systematischer ingezet moeten worden om deze jongeren op te leiden.