1 en 2. Over hulp aan probleemgezinnen: Verloren Hulpverleners en Verloren Kinderen

Waar te zien? NPO Start. 

In de indringende documentaireserie Verloren Kinderen van de EO stapt documentairemaker Sahar Meradji in de levens van drie probleemgezinnen. Aansluitend daarop gaat ze in Verloren Hulpverleners op zoek naar de andere kant van het verhaal.

Hiervoor gaat zij in gesprek met vier hulpverleners die dagelijks met probleemgezinnen werken. Onder andere zocht de documentairemaker naar antwoord op de vraag: waarom is het zo moeilijk om probleemgezinnen te helpen? En is het wel mogelijk om een oplossing te bieden voor deze gezinnen? 

3 en 4. Over prestatiedruk onder jongeren: Schijnstudent en Boven Verwachting

Waar te zien? 2Doc.nl.

Schijnstudent vertelt niet alleen wat over de druk die sommige jongeren ervaren, maar ook over schaamte en verwachtingen. 

Dianne Tonies deed zes jaar lang alsof ze geneeskunde studeerde. Ze leek stage te lopen, stuurde foto’s in haar doktersjas. In werkelijkheid studeerde ze maar één jaar, en bracht ze het merendeel van haar tijd waarschijnlijk op haar kamer door. Op de dag van haar ‘afstuderen’ maakte ze een einde aan haar leven. Haar zus Rachel maakte er een documentaire over.

Naast Schijnstudent is er de korte documentaire Boven verwachting, die ook laat zien hoe jongeren worstelen met prestatiedruk. Regisseur Eva van Pelt strijkt neer bij de openhartige gesprekken in de spreekkamer van huisarts Nanny van den Braken. In ‘Boven verwachting’ wordt de belevingswereld van jongvolwassenen, die vaak al sinds hun middelbare schooltijd kampen met ernstige faalangst, blootgelegd. De torenhoge verwachtingen die ze hebben en voelen leiden vaak tot een verlammende zelfkritiek. Hier kun je Boven Verwachting kijken. 

5. Over de problematiek van de Toeslagenaffaire: Alleen tegen de staat

Waar te zien? 2Doc.nl.

Er zijn al heel wat verhalen gemaakt over het Toeslagenschandaal, maar zo gedetailleerd en indringend als in deze documentaire zijn de verhalen van de toeslagenouders nog niet verteld. In ‘Alleen tegen de staat’ vertellen vijf moeders in ijzingwekkende monologen hoe hun leven en dat van hun kinderen werd verwoest door een systeem waaruit iedere menselijkheid was verdwenen. Mensen reageerden op deze documentaire: ‘Kijken doet pijn.’ 

6. Over de wereld van de schuldproblematiek: Schuldig

Waar te zien? Human.

Deze documentaireserie is al wat ouder, maar niet minder relevant in een tijd waarin veel huishoudens worstelen met de torenhoge inflatie. 

De documentaire Schuldig gaat over de roerige Vogelbuurt in Amsterdam met charmante laagbouw en uitgesproken karakters. En veel, heel veel schulden. Deze buurt vormt de achtergrond voor Schuldig, een nieuwe documentaireserie van Human waarin niet alleen de bewoners met schulden centraal staan, maar juist ook de werelden eromheen: de deurwaarder, de hulpverlener, de schuldeiser en de lokale politiek.

7. Over de impact van huiselijk geweld op het gedrag en de ontwikkeling van een tiener: Camouflage

Waar te zien? AvroTros.

Even wat anders. Want Camouflage is geen documentaire, maar een korte dramafilm. Camouflage gaat over huiselijk geweld vanuit het perspectief van een dertienjarige jongen genaamd Deniz. Het geweld wordt geïmpliceerd in de film en niet daadwerkelijk getoond. Zelfs de dader, de vader van Deniz, wordt volledig buiten beeld gehouden. De film laat de impact zien van de thuissituatie van Deniz op onder meer zijn relatie met zijn moeder, zijn gedrag op school en zijn ontwikkeling als tiener.

8. Over intergenerationeel trauma: Master of Light

Waar te zien? Streamen kan op HBO Max (let op: om deze documentaire te zien, heb je een abonnement nodig) 

George Anthony Morton ontwikkelt zich tijdens zijn gevangenisstraf van tien jaar – voor het dealen van drugs – als klassieke kunstschilder. Na z’n vrijlating studeert hij als de eerste zwarte kunstenaar af aan de Florence Academy of Art in New York. 

Dan keert hij terug naar Kansas City om de verstoorde relatie met zijn familie te verbeteren – en met name met zijn moeder. Hij hoopt die band te versterken door hun portretten te schilderen. Dat doet hij in de stijl van de door hem bewonderde oude meester Rembrandt. 

Het terugkeren naar zijn familie en zijn geboortestad confronteert George met een maatschappij doorvlochten van racisme, en een familie worstelend met intergenerationeel trauma. Het is aan George om zich te bevrijden van dit rauwe verleden en het om te zetten in werken van schoonheid. Een documentaire die inzicht geeft in hoe trauma’s intergenerationeel doorwerken en hoe iemand zijn leven weer probeert op te bouwen na tien jaar detentie. Op het Denver Film Festival 2022 won Master of Light de prijs van beste documentaire. 

9. Over mantelzorg en het zorgsysteem van de toekomst: Sociaal Kanaal

Waar te zien? NPO Start.

Mantelzorgers moeten hyperalert zijn om zich een weg te banen in de jungle van het zorgsysteem, zagen de makers van de documentaire Kanaal Sociaal. Zij volgden een jaar lang zes mantelzorgers en diverse sociaal werkers. ‘Mantelzorgers staan op omvallen, wie zorgt er voor hen?’

De documentairemakers zagen hoe mantelzorgers zich non-stop inspannen voor hun moeder, zoon of man, daarnaast betaald werk doen én een gezin onderhouden. ‘Zij worstelen met de vraag hoelang ze dit nog volhouden’, vertelt Nelleke. ‘De mantelzorger heeft keihard zelf hulp nodig. Dat is onze conclusie van het afgelopen jaar.’ Lees hier meer.

10. Over individualisering en eenzaamheid: Goede Buren

Waar te zien? 2Doc.nl 

Als de Rotterdamse Bep de Bruin na 10 jaar dood in haar woning wordt gevonden, is de stad in shock. Hoe was het mogelijk dat niemand haar had gemist? Goede Buren is een documentaire over eenzaamheid onder ouderen in Rotterdam. Centraal staan de huisbezoeken, die vrijwilligers Ada (59) en Wilma (70) afleggen.

11. Over partnergeweld: Femicide

Waar te zien? NPO Start.

Iedere acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord. Als het gaat om femicide, staat Nederland zelfs in de top drie van Europa. Vrijwel altijd is de (ex-)partner de dader en de keuze van de vrouw om zelfstandig te zijn de oorzaak.

Dat praten over partnergeweld in Nederland een taboe is, werkt niet mee om dit probleem op te lossen, zegt Britt Myren, senior onderzoeker bij Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis naar aanleiding van de documentaire. ‘Mensen durven zich niet altijd uit te spreken, terwijl dit een belangrijke stap is als het aankomt op preventie.’ In deze documentaire doen nabestaanden hun verhaal en proberen de makers het taboe rondom femicide te doorbreken.

12. Over mantelzorg: Vader in de tuin

Waar te zien? NPO 2Doc. 

Frans Bromet volgt het gezin Korevaar bij de bouw van het huis in de tuin en de verhuizing van opa, en het leegruimen van het appartement van Koos en de spullen waar hij noodgedwongen afstand van doet omdat het niet past in zijn nieuwe huis. Het hobbyschuurtje in de tuin dat plaats moet maken voor de nieuwe woning. Opa die voortaan alle zaterdagen zal mee-eten met het gezin.

Eenmaal geïnstalleerd in zijn luie stoel achter het raam valt het voor Koos niet mee. Hij volgt het drukke gezinsleven aan de overkant van de tuin, maar ervaart zelf dat alles minder wordt. Op vakantie gaan lukt niet meer, hij heeft zijn auto moeten verkopen en voelt zich afhankelijk van iedereen. Het is wachten op de man met de zeis, grapt hij. Het tuinhuis is zijn laatste station. Hoewel de nieuwe situatie voor alle partijen voordelen heeft, vraagt Bromet zich af of de familie Korevaar wel genoeg heeft nagedacht over de emotionele gevolgen van de verhuizing.

13. Over paardencoaching bij jongeren met mentale problemen: Spiegel

De documentaire is vanaf 13 november 2023 te zien via NPO2

Deze documentaire is vanaf 13 november te zien op NPO2. Paarden uit een kleine kudde worden ingezet voor coachingsessies met jongeren met uiteenlopende problemen. De paarden reageren op incoherenties tussen gedrag en onderliggend gevoel, waardoor de jongeren de confrontatie aangaan met onderliggende patronen, thema’s en gevoelens. Hoe reageren de paarden op de jongeren? En wat brengt de reactie van de paarden bij de jongeren teweeg? De sessies worden van dichtbij geobserveerd en op zintuiglijke wijze in beeld gebracht.

14. Over het hebben van een bipolaire stoornis: Wanneer waan werkelijkheid wordt

Kijk de documentaire hier op NPO 3Doc

Jöran heeft een bipolaire stoornis, dit maakt hem kwetsbaar voor depressies, manieën en psychoses. Hij kan er op dit moment goed mee leven, maar dat is in het verleden wel anders geweest. Jöran duikt in zijn duistere verleden en gaat in gesprek met de mensen die zijn ziekte van dichtbij hebben meegemaakt. Hoe ga je om met deze stoornis en het onbegrepen gedrag dat daarbij komt kijken? En hoe doorbreek je het taboe dat nog altijd op de ziekte drukt? 

15. Over dakloze jongeren: Zie je mij

Kijk de documentaire hier op NPO 2Doc. 

De achttienjarige dakloze Syb vecht tegen alle verwachtingen in om zijn verslaving en mentale gezondheidsproblemen te overwinnen, terwijl hij worstelt met huisvesting, onzekerheid en financiële problemen. Syb is cliënt bij Brijder Jeugd en komt regelmatig bij de Reakt locatie De Pitstop, een jongereninloop in Alkmaar.