Terwijl we de afspraak maken laat ex-lid van de Raad

van Toezicht, John Roozen, al weten dat hij behoorlijk aangedaan is door de

gebeurtenissen en het daarop volgende conflict met de Inspectie voor de

Gezondheidszorg. ‘Ik wil zeker niet nog meer schade berokkenen aan de

instelling. Ik spreek dus op persoonlijke titel, niet vanuit mijn functie als

woordvoerder.’De kritiek van de Inspectie op de Stichting Opmaat – een

instelling voor geestelijk gehandicapten die twee jaar geleden is voortgekomen

uit ‘drie bloedgroepen’, zoals Roozen het noemt – is niet mals. De instelling

zou in grote financiële problemen verkeren, begeleiders maken zich schuldig aan

machtsmisbruik en medewerkers werden geschorst wegens wangedrag. De directie

schorste de voorzitter van de OR, omdat hij een bewoner met een brandslang uit

het toilet had verwijderd. Sommige bewoners van de woongroepen zouden softdrugs

gebruiken en bovendien constateert de Inspectie dat de hygiëne en de basiszorg

onder de maat zijn. Directeur J. Rodenburg stapte in december op, toen bleek dat

de Cliëntenraad, de Ondernemingsraad en de Raad van Toezicht geen vertrouwen

meer in hem hadden.

Pijnlijke ervaring

John Roozen, PR-consultant, en al tien jaar als vrijwillig bestuurder

betrokken bij de zorg voor geestelijk gehandicapten, vindt het persoonlijk een

‘zeer pijnlijke ervaring’ om zich terug te moeten trekken als lid van de zeven

leden tellende Raad van Toezicht. Hij geeft toe dat er problemen zijn binnen de

instelling, onder meer als gevolg van fusie en reorganisatie. ‘Rodenburg was een

enthousiaste directeur, maar minder bedreven in de formele bedrijfskundige

taken. Dat hebben wij onderschat. Ook in de interne rapportageplicht was hij

niet sterk, maar de man heeft zeker wel zijn best gedaan om de culturen vanuit

de verschillende organisaties in de afgelopen twee jaar aan elkaar te smeden.

Dat was geen eenvoudige opgave, omdat we ook de bewoners hebben verhuisd naar

woningen in de wijk, met een kleinschalig zorgcentrum als middelpunt. De hele

organisatie moest letterlijk van de grond af worden opgebouwd.’

Roozen vindt het ook prima dat een Inspectie poolshoogte neemt als er

signalen komen dat bepaalde zaken niet goed lopen. Maar hij is teleurgesteld

over de formele en harde opstelling van de overheid. ‘Over het feit dat er

bijvoorbeeld nog niet voor iedere bewoner een volledig uitgewerkt zorgplan

beschikbaar was, heeft de Inspectie zich zeer formalistisch opgesteld. Als zij

in de media stellen dat er binnen onze huizen ‘geen normen waren’, dan is dat

erg kort door de bocht. Zij doelen dus op het ontbreken van protocollen. Maar

onze medewerkers zijn natuurlijk geen normloos zootje mensen. Wij zijn als Raad

van Toezicht meegegaan in het enthousiasme van de opbouw van een nieuwe

organisatie en hebben ons daarbij wellicht te weinig formeel opgesteld naar de

directie. Dat wil ik best toegeven, al hebben we maatregelen getroffen. Maar als

je tijdens het overleg met de Inspectie geen enkel voordeel van de twijfel meer

wordt gegund, dan blijft er nog maar één stap over en dat is je terugtrekken.

Daarmee willen we Opmaat de kans geven om een geheel nieuwe start te

maken.’

U hebt enkele maanden geleden een coach geplaatst naast de

directeur. Dan was er kennelijk toch iets goed mis. Wat was het doel van die

maatregel?‘Deze coach heeft de managementvergaderingen

bijgewoond, met het doel de interne communicatie te verbeteren. Het

managementteam wilde meer concrete afspraken maken en minder ad-hoc-oplossingen.

Ook heeft deze coach de groepsleiders gesproken en de klachten geïnventariseerd.

We hebben dus laten zien dat de euforie in de organisatie wat meer plaats moest

gaan maken voor een wat strakker management. Ik vind het jammer dat de Inspectie

zich nu op sleeptouw heeft laten nemen door zowel de vakbonden als de

Cliënten(ouder)raad.Begrijp me goed, controle van de Inspectie moet er zijn,

liever teveel zelfs dan te weinig. Maar er is niet gezocht naar oplossingen in

een driehoeksgesprek tussen Raad van Toezicht, personeel en ouders en de

Inspectie. Via de media werden we voortdurend op de hoogte gesteld van elkaars

standpunten. Daarmee kweek je geen vertrouwen.’

Maar wat vindt u van de kritiek op bijvoorbeeld het gebrek aan

hygiëne en drugsgebruik onder de bewoners? Dat komt toch niet zomaar uit de

lucht vallen? ‘Wij hebben de taak om bewoners zo onbetutteld

mogelijk te laten leven. Dat is een keuze binnen onze maatschappij. De bewoners

gaan dus ook experimenteren met zelfstandigheid, zoals onbegeleid de stad in als

ze wat ouder zijn. Dan komen ze ook in aanraking met softdrugs. Dat stimuleren

we uiteraard niet, maar we raken ook niet direct in paniek als we dat merken.

Als ouders een bepaalde visie hebben op softdrugs, dan moet de Inspectie

niet zonder overleg met de instelling klakkeloos zo’n standpunt overnemen. Wel

mag de Inspectie ouders beloven dat er meer toezicht op hun (volwassen) kind

wordt gehouden, zodat hij of zij niet aan de harddrugs raakt. Maar we kunnen

deze bewoners ook niet vastbinden, daar moeten we reëel in zijn. En wat betreft

het gebrek aan hygiëne: in ieder willekeurig studentenhuis waar je binnenloopt,

vind je wel afwas van de vorige avond op het aanrecht. Dat is bij onze

woongroepen dus ook wel eens het geval. Om dat na een bezoek te betitelen als

‘slechte hygiëne’ vind ik zwaar overdreven. En zo staan er nog veel meer

voorbeelden in het rapport dat de Inspectie heeft vrijgegeven aan de pers,

zonder voorafgaand overleg met ons. Wij waren juist bezig om al die signalen te

onderzoeken en daarvoor maatregelen af te spreken.’

Maar er zou ook sprake zijn van fraude in een van de

woongroepen?‘In dit geval betrof dat een erfenis van een van

de bewoners van zestigduizend gulden. Dit geld staat keurig onaangeroerd op een

rekening. Deze bewoner heeft wel in een café in de stad ’s avonds nogal wat

rondjes weggegeven. Wat iedereen doet in zo’n geval! Waar de moeilijkheden over

zijn ontstaan, is het feit dat van iedere uitgave bonnetjes moeten worden

bewaard. En dat gebeurde niet altijd, dit was ook nog niet geprotocolleerd. Maar

dat is geen fraude. Kijk, ook daarin moeten we dan een keuze maken. Of je laat

het kind in ruime vrijheid over zijn eigen zakgeld beschikken of je gaat het

betuttelen en er bovenop zitten. Daar is misschien ook iets voor te zeggen, maar

je kunt er op een constructieve manier over praten. Er zullen best zaken

verkeerd zijn gegaan, maar niet structureel en niet echt

normoverschrijdend.’

Als Raad van Toezicht hebt u toch kennelijk de vinger niet

voldoende aan de pols gehouden. Neemt u dat uzelf

kwalijk?‘Jawel. We hebben een integere, professionele, goed

gekwalificeerde raad en we hebben onze taak zeer serieus genomen, daar kan ik

voor instaan. Tijdens de laatste maanden, terwijl de directeur op non-actief was

gesteld, hebben zelfs twee leden van de Raad van Toezicht bijna dagelijks op de

locaties de lopende gang van zaken begeleid. Ons committment was dus groot

genoeg, maar wij vinden wel dat we teveel op het enthousiasme van de directeur

hebben vertrouwd. Kennelijk is ons toezicht onvoldoende strak geweest en daarom

treden we met pijn in ons hart terug. We hebben nu een nieuwe Raad van Toezicht

die vanuit de VNG is samengesteld. En ik heb er vertrouwen in dat de instelling

een goede toekomst tegemoet gaat.’/Mariëtte Seysener