Er is een aantal redenen waarom ik me zorgen maak om de huidige staat van het jongerenwerk. Ten eerste weten weinig sociaal werkers die net een diploma hebben gehaald wat methodisch werken is. Ik heb een keer een beginnend jongerenwerker een definitie van het ambulant jongerenwerk horen geven. Die luidde ‘lekker chillen’ met jongeren op straat. Als organisatie moet je nieuwe jongerenwerkers meteen methodisch bijscholen. Wordt dat niet gedaan, dan zal iedereen met de beste intenties zomaar wat doen. Niet effectief en efficiënt. Die training ontbreekt vaak nog.

We maken geen duidelijke keuzes

De tweede reden is dat we geen duidelijke keuzes maken. Ik schreef al op Linkedin dat ik 18 jaar geleden preventieve projecten in NYC en Londen heb bezocht waarin men de strijd aanging met jeugdbendes en messengeweld. Vanuit het werkveld kreeg ik kritiek als ik aangaf wat de rol van grenzenstellend jongerenwerk zou kunnen zijn in de aanpak van jeugdcriminaliteit. De criticasters vonden dat jongerenwerk zich daar (lees: veiligheid) niet mee moest bezighouden. Nu de aanpak van jeugdcriminaliteit ook een ‘miljoenenindustrie’ in Nederland is geworden, willen we allemaal uit die ruif mee eten en zijn we ineens allemaal van het grenzenstellend jongerenwerk. Dat wordt lastig, omdat er jaren is gezegd dat we daar niet van zijn en onze medewerkers niet hebben getraind. Het zit (nog) niet in ons DNA.

Elke organisatie een trendwatcher

Jongerenwerk is over het algemeen dus reactief. Elke jongerenwerkorganisatie zou een trendwatcher in dienst moeten hebben, zodat we eerder uitdagingen aan zien komen, scenario’s kunnen bedenken en keuzes kunnen maken. Nu reageren en programmeren we pas als er een probleem (een pot met geld) is. Preventief jongerenwerk moet preventiever worden.

De gewenste snelheid in besluitvorming ontbreekt

De laatste reden van mijn bezorgdheid is dat jongerenwerk steeds vaker onderdeel wordt van een grote en brede zorg- en welzijnsorganisatie. Dat kan veel voordelen hebben als het goed wordt georganiseerd, alleen kiezen organisaties vaak voor een traditioneel en top down model. Hoe groter de organisatie, hoe meer mensen er worden aangenomen die als taak hebben om controle te houden. Er werken mensen in de staf en in de lijn die geen jongerewerk-DNA hebben. Die weten niet wat er speelt en wat er nodig is op de werkvloer. Het inzicht en de gewenste snelheid in besluitvorming ontbreekt. Kansen worden gemist, uitvoerders raken gedemotiveerd.

We worden links en rechts ingehaald

Ondertussen worden grote organisaties links en rechts ingehaald door kleinere partijen die wel duidelijke keuzes hebben gemaakt en zich hebben gespecialiseerd en geprofileerd als bijvoorbeeld organisatie voor online jongerenwerk, specialistische jongerencoaching, het werken met de ‘2%’ jeugd of talentontwikkeling. Zij zijn wel duidelijk in waar ze wel en niet van zijn. Grote organisaties kunnen best overal van zijn, maar dan moeten ze die expertise wel in huis hebben of halen. Zoals het nu gaat, blijven we achter de feiten aanlopen en missen we kansen.

Geef teams de ruimte om een eigen identiteit te ontwikkelen

Oplossingen. Bepaal als organisatie waar je wel en niet van bent en train medewerkers in waar je wel van bent. Geef meer budget en bevoegdheden aan de uitvoering. Daardoor ontstaat snellere besluitvorming en kunnen grote welzijnsorganisaties, net als kleinere organisaties, voortvarender inspelen op ontwikkelingen en kansen. Geef teams de ruimte om een eigen identiteit te ontwikkelen. Daardoor stimuleer je ondernemerschap bij de jongerenwerkers. Laat de ideeën vaker van ‘onderaf’ komen en ga met een trendwatcher werken. Het wordt ook tijd voor een erkende opleiding jongerenwerk. We hebben een vak, een mooi vak. Dat verdient een opleiding.

Exclusief voor abonnees: Door polarisatie verandert de rol van jongerenwerkers. Gaan we van preventie naar handhaving?