1. Energiearmoede

Voor 30 procent van de gemeenten is het onduidelijk welke gezinnen kampen met energiearmoede. Slechts 35 procent van de beleidsambtenaren zegt dat gemeenten in staat zijn om deze huishoudens met energiearmoede effectief te bereiken. Dat staat te lezen in de halfjaarlijkse monitor ‘Energiearmoedebeleid bij gemeenten’ van TNO. Hierin is de samenwerking tussen gemeenten en woningcorporaties onderzocht.

Hoewel er dus zorgen zijn, is er ook op verschillende fronten vooruitgang geboekt. Zo zijn veel woningen verbeterd met kleine ingrepen en huishoudens weten steeds beter hoe ze hun energie-uitgaven beheersbaar kunnen houden. Ook zijn er ambitieuze plannen en afspraken voor woningrenovaties. ‘Hoewel er aanzienlijke vooruitgang is geboekt in het voorkomen van energiearmoede, blijft het een uitdaging om huishoudens in energiearmoede effectief te bereiken en te ondersteunen, wat vooral weer relevant wordt bij plotselinge stijgingen van energieprijzen’, zegt Xander van Tilburg, senior onderzoeker Energietransitie en Beleid bij TNO.

2. Vapers in ziekenhuis

Zeker veertien kinderen zijn het afgelopen jaar in het ziekenhuis terechtgekomen na vapen. Dat blijkt uit cijfers van artsen waar RTL Nieuws over beschikt. De meesten van hen waren ernstig ziek. Zo kreeg een 16-jarige jongen onlangs een zware longbloeding en moest een 15-jarig meisje worden opgenomen op de intensive care. Kinderartsen stellen dat dit het topje van de ijsberg is; het aantal kinderen dat gezondheidsklachten krijgt na vapen ligt volgens hen nog veel hoger. Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd en Preventie) heeft ouders opgeroepen om vapes van hun kinderen af te pakken en weg te gooien.

3. Veel daklozen in Almere

Het aantal daklozen dat in 2023 bij een opvanglocatie stond geregistreerd, lag in Flevoland relatief het hoogst van heel Nederland. Per duizend inwoners waren het er in de regio Almere 3,3. Dat zijn er meer dan bijvoorbeeld in Rotterdam (3,1) en Amsterdam (2,6). In de regio Assen was het aantal geregistreerde daklozen van de onderzochte gebieden het laagst. Dat blijkt uit de monitor Dakloosheid van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In het onderzoek worden alleen mensen met een burgerservicenummer geteld, die minimaal één keer in het jaar in een opvanglocatie sliepen. Daklozen die altijd op straat leven, of mensen die tijdelijk bij familie of vrienden slapen, zijn niet meegenomen in deze telling.

4. Jongeren met suïcidale gedachten

Jongeren tot 24 jaar kloppen steeds vaker bij de huisarts aan met suïcidale gedachten. Per honderdduizend patiënten zagen huisartsen in het afgelopen kwartaal gemiddeld zeven jongeren per week om deze reden. Dat is 75 procent meer dan vijf jaar geleden, voor het begin van de coronapandemie. Dat meldt het RIVM op basis van gegevens van huisartsen. De toename is nog groter dan in het vorige kwartaal. Toen lag het aantal jongeren dat om die reden naar de huisarts ging al 45 procent hoger dan voor corona. Er is (nog) geen verklaring voor de gestegen percentages.

5. Voorzieningen schieten tekort

De Tweede Kamer vindt dat het kabinet veel meer moet doen om de positie en voorzieningen voor mensen met een beperking te verbeteren, zodat zij actiever kunnen meedoen in de samenleving. In 2016 trad het Internationaal Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in werking, maar volgens veel politieke partijen hapert de uitvoering. Zo is het slecht gesteld met de toegankelijkheid van vervoer, gebouwen, werk of andere voorzieningen.

Naast landelijke afspraken maken gemeenten beleid voor mensen met een beperking. De verschillen tussen gemeenten zijn soms groot en oneerlijk, ervaart de doelgroep. Zo krijgen gehandicapten in de ene gemeente minder hulp of betalen ze meer voor een parkeerplaats of woningaanpassing dan in een andere gemeente. De oppositie wil dat basisvoorzieningen landelijk gelijk worden, waarna gemeenten hun eigen draai eraan kunnen geven. Eind 2025 moeten alle gemeenten een lokaal beleidsplan hebben om de situatie van mensen met een beperking te verbeteren. Lees meer hierover bij Skipr.

6. Vastgelopen jongeren

Met de nieuwe wet Van school naar duurzaam werk wil het kabinet jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt beter helpen. Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) en staatssecretaris Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie) willen de overstap van onderwijs naar de arbeidsmarkt verbeteren. Volgens het CBS zijn er ruim 100.000 jongeren die geen werk hebben en geen opleiding volgen. Denk aan schoolverlaters, maar ook jongeren die na de middelbare school vastlopen. Lang niet alle jongeren vinden zelfstandig een baan of vervolgopleiding. Ze kunnen daardoor uit beeld raken of weten de weg naar hulp niet te vinden. Door de nieuwe wet, die op 1 januari 2026 ingaat, krijgen jongeren die dat nodig hebben ondersteuning van scholen, doorstroompunten en gemeenten, die daarbij verplicht samenwerken.

7. Lage basisvaardigheden

In Nederland hebben 3 miljoen volwassenen tussen 16 en 75 jaar moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Programme for the International Assessment of Adult Competencies (PIAAC). In Nederland hebben nu 1 op de 5 mensen te lage basisvaardigheden, stelt de Stichting Lezen en Schrijven. De impact voor hen is groot en heeft gevolgen voor hun werk, geldzaken en gezondheid. Het leidt tot ongelijke kansen en uitsluiting in onze samenleving. Stichting Lezen en Schrijven benadrukt daarom de noodzaak van een ambitieuze, langdurige aanpak van laaggeletterdheid.