Nadine, Nasrin, Gea en Eva. Dat zijn de namen van de vier vrouwen die in de documentaire aflevering ‘Femicide’ worden geportretteerd. Vier sterke vrouwen. Sportief, levenslustig, meegaand en geliefd door de mensen om hen heen. De vier vrouwen hebben iets met elkaar gemeen: hun zussen, ouders, dochters en vrienden vertellen vol trots hoe bijzonder ze waren. Maar er is nog een overeenkomst: deze vier vrouwen zijn allemaal vermoord door hun (ex)partner. 

Ik niet, dan niemand niet

In bijna alle gevallen was er sprake van een onderbuikgevoel, er klopte iets niet aan deze man. Er waren signalen: jaloezie, geweld, dwingende controle. Toch had niemand voorzien dat moord de uitkomst zou zijn. Juist als de slachtoffers de relatie definitief willen beëindigen of zelfs hebben beëindigd, en de mensen in hun omgeving denken opgelucht adem te kunnen halen, besluiten de daders: ik niet, dan niemand niet.

Thuis niet veilig, waar dan wel?

Femicide wordt in de media vaak gebracht als een gezins- of familiedrama. Deze omschrijving bagatelliseert de ernst van het probleem. Geen familiedrama, maar één persoon die ervoor kiest om iemand anders van het leven te beroven. Zoals in het geval van Nadine, die door haar ex Gerold met 36 messteken om het leven gebracht nadat zij bij hem weg wilde gaan. De statistieken zijn duidelijk: de meeste geweldsincidenten tegen vrouwen vinden plaats in de huiselijke sfeer. Eén van de nabestaanden benoemt: ‘Als iemand die je zo goed kent tot zoiets in staat is, dan ga je aan de hele wereld twijfelen.’ Een opmerking die bij mij blijft hangen na het kijken van de aflevering. Want juist in je eigen huis, in je relatie, zou je veilig moeten zijn. 

Onderbelicht probleem

Als je googelt op ‘veiligheid vrouw’, dan krijg je talloze resultaten over veilgheid op straat. Of een overzicht met de minst veilige landen om als vrouw alleen naartoe te reizen. We worden massaal gewaarschuwd voor enge mannen die ons opwachten in een steeg. En ondanks dat dat – helaas – ook een reëel gevaar is, lijkt de maatschappij zich nog niet voldoende bewust van eventueel gevaar binnen een relatie, ondanks dat de cijfers er niet om liegen. 

Dat femicide en geweld tegen vrouwen binnen een relatie nog onderbelichte onderwerpen zijn blijkt niet alleen uit mijn google zoekresultaten. Het blijkt ook uit de manier waarop de politie omgaat met meldingen van slachtoffers. In de podcastserie ‘Zij is van mij’ onderzoekt Saskia Belleman waarom hulp vaak pas komt als het te laat is. Zoals in het geval van Reagan Perez, die maar liefst zeventien keer melding maakte van stalking, bedreiging en mishandeling door haar ex Roberto – een ex-tbs’er, nota bene. Acties bleven uit en op 10 juli 2019 werd zij op gruwelijke wijze vermoord door Roberto. 

Machteloos

Hoewel dit verhaal op zichzelf staand al mijn maag doet omdraaien, is de situatie van Perez helaas geen uitzondering. Het aantal slachtoffers van huiselijk geweld is vele malen groter dan het aantal slachtoffers van criminele organisaties, maar ondanks dat lijkt de politie doodsbedreigingen vanuit de georganiseerde misdaad toch serieuzer te nemen. Wanneer één van de nabestaanden in de documentaire benoemd dat ze had gewild dat ze eerder met de signalen en vermoedens naar de politie was gestapt, zodat de moord misschien voorkomen had kunnen worden, raakt me dat. Want buiten het feit dat niemand anders dan de dader schuld heeft aan wat er gebeurd is, vraag ik me ook sterk af of de politie in dat geval wel actie zou hebben ondernomen. Inmiddels is er gelukkig steeds meer aandacht voor femicide, hopelijk met als gevolg dat er in de toekomst ook tijdig wordt gehandeld en erger kan worden voorkomen. 

De documentaire ‘Femicide’ is te zien op NPO Start en de achtdelige podcastserie ‘Zij is van mij’ is hier te beluisteren