In totaal werkten er 1.191 sociaal werkers mee aan het onderzoek. Ze beantwoordden vragen over verschillende thema’s, zoals werksituatie, beroepsidentiteit en vitaliteit en werkplezier. De belangrijkste conclusie uit het rapport: maar liefst 88 procent van de ondervraagden geeft aan (veel) plezier te beleven aan hun werk; een stijging ten opzichte van de vorige raadpleging in 2020. De resultaten zijn niet louter positief. Naast werkplezier, betrokkenheid, ervaren waardering en trots ervaart een flink aandeel van de sociaal werkers dat ze werken onder hoogspanning.

Sociaal werkers aantrekken en behouden 

Een positief geluid: veel sociaal werkers hebben plezier in hun werk. Desondanks blijven de uitstroomcijfers en de werkdruk hoog. Dit beeld komt ook uit het rapport naar voren. Zo geeft 17 procent van de sociaal werkers aan binnen nu en 5 jaar te (willen) stoppen met hun werk als sociaal werker, een derde twijfelt. Daartegenover geeft 51 procent aan de komende vijf jaar zeker als sociaal werker te willen blijven werken. Deze cijfers benadrukken het belang om de huidige sociaal werkers te behouden en ervoor te zorgen dat het beroep voldoende aantrekkelijk is voor nieuwe aanwas. 

Het sociaal werk is onverminderd versnipperd 

Uit de ruim 1000 ondervraagde sociaal werkers komen maar liefst 520 verschillende functienamen naar voren. Sommigen komen vaak voor, maar functies zoals consulent vroegsignalering, stedelijk netwerker, instroomfunctionaris, maatwerker, vlechtwerker Wmo, zorgboerin en burn-out coach worden slechts één keer genoemd. Deze zijn dan ook lastiger te herleiden tot het sociaal werk. 

Verder valt de toevoeging van de woorden ‘buurt’ (in 57 functienamen) en ‘wijk’ (in 46 functienamen) op. Hierin wordt de toenemende aandacht voor buurt- en wijkgericht werken van sociaal werkers zichtbaar. Ook komen de woorden ‘coördinatie’ of ‘coördineren’ ruim honderd keer voor. Het gaat dan bijvoorbeeld om de functienaam coördinator buurtbemiddeling, coördinerend begeleider en coördinator vluchtelingenwerk. Deze toename duidt op een veranderend takenpakket van de sociaal werker. 

Samenwerking tussen het sociaal werk en zorgpartijen 

Die duiding lijkt te kloppen: bepaalde taken hebben een prominentere rol gekregen. Zo blijkt dat sociaal werkers vaker vroegsignaleren, outreachend werken en dat samenwerking met externe partners steeds belangrijker wordt. Netwerkzorg staat steeds meer centraal, alsook de samenwerking met zorgpartijen. Echter wordt deze samenwerking door sociaal werkers wisselend ervaren. Het merendeel is nog niet heel positief of zelfs ronduit negatief. 

Zij zien wel dat de samenwerking op gang komt, maar vanwege verschillen in belangen, visie, taal en opdracht tussen het sociaal werk en de zorg verloopt de samenwerking in de praktijk met obstakels. Een kwart van de sociaal werkers is ronduit negatief. Zij gebruiken woorden als stroperig, moeizaam, (zeer) slecht, stroef en minimaal als het gaat over de samenwerking tussen sociaal werk en zorg. Onder andere gebrek aan tijd, werkdruk, te weinig wederkerigheid, protocollen, financiering en verschil in visie worden als oorzaken genoemd. 

Sociaal werkers maken zich zorgen

Sociaal werkers maken zich over een aantal ontwikkelingen zorgen, waaronder bezuinigingen en een groeiende groep mensen die tussen wal en schip valt. Deze groep wordt gekenmerkt door complexe problematiek en krijgt niet de ondersteuning die nodig is. Dit komt doordat de omvang groeit, sociaal werkers zelf in toenemende mate kortdurende in plaats van langdurige ondersteuning moeten bieden en er tegelijkertijd grote wachtlijsten zijn en strengere eisen bij andere instanties. 

Een andere zorg gaat over mensen die niet mee kunnen komen in de huidige gedigitaliseerde samenleving. Movisie ziet een behoefte aan het ontwikkelen en op peil houden van kennis en vaardigheden voor het goed kunnen ondersteunen van inwoners en uitvoeren van digitaal sociaal werk.  

Administratie en regeldruk verminderd, maar nog steeds hoog

Ruim de helft van de sociaal werkers geeft aan dat er te veel administratie- en regeldruk is. De resultaten laten echter zien dat dit deels afhankelijk is van iemands functie. Vooral de professionals die één op één ondersteuning bieden ervaren deze druk als hoog, terwijl collectief werkende sociaal werkers, zoals jongerenwerkers en buurtwerkers, dit anders ervaren. 

Met betrekking tot de feitelijke ervaren administratie- en regeldruk is er ten opzichte van 2020 een lichte verbetering te zien. Sociaal werkers zijn nu gemiddeld ruim 30 procent van hun tijd kwijt aan administratie, registratie en regeltaken. Dit percentage is niet voor iedereen gelijk en verschilt ook per gemeente: de ene gemeente wil meer verantwoordingsgegevens dan de andere. 

Meer zeggenschap op beleidsniveau  

De ondervraagde sociaal werkers geven aan behoefte te hebben aan meer structuur. Ze willen meer en beter leren agenderen, politiseren en wensen meer invloed op en zeggenschap over het sociale beleid. Ze signaleren veel. Driekwart geeft aan structurele oorzaken van sociale problemen te signaleren, maar slechts 20 procent lukt het om daar actief iets aan te doen. Bijna de helft wil actiever betrokken worden bij beleid en vakinhoudelijke keuzes. Er liggen dus veel kansen voor verdere versterking van het sociaal werk op het gebied van zeggenschap. 

Samenvattend komt het beeld naar voren van tevreden en betrokken sociaal werkers die werken onder hoogspanning. Ze hebben plezier in het werk, zijn betrokkenheid bij de cliënten, maar ervaren tegelijkertijd een hoge werkdruk en maken zich zorgen. 

Het volledige rapport De Grote Raadpleging van het Sociaalwerk 2025 is te vinden op de website van Movisie.