De Onderzoeksraad Voor Veiligheid doet onderzoek naar de oorzaken van als rampen, overvallen en incidenten die een ongelukkige afloop hadden kunnen hebben. Of er een onderzoek wordt ingesteld, hangt mede af van de ernst van het incident. Ook structurele veiligheidsproblemen of een vermoeden daarvan kunnen reden zijn een onderzoek in te stellen. Het is lastig te zeggen hoe vaak er brand uitbreekt in een zorginstelling, omdat dit niet centraal geregistreerd wordt. In de gezondheidszorg bestudeert de Onderzoeksraad naar eigen zeggen één of twee ernstige gevallen per jaar.

Risico’s
Bij brandveiligheid komen meerdere partijen kijken. Zo verlenen gemeenten de bouw- en gebruiksvergunning en zien zij toe op de naleving daarvan. De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de Arbeidsregelgeving. Toch constateert de Onderzoeksraad dat zorginstellingen zelf primair verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid. ‘Instellingen moeten brandveiligheidsmaatregelen afstemmen op de eigen specifieke situatie.  Als zij denken vanuit risico’s en realistische scenario’s die zijn gericht op de zelfredzaamheid van patiënten, wordt de overlevingskans van de bewoners een stuk groter. Maar dit vraagt om maatwerk per patiënt, afdeling en gebouw’, zegt een woordvoerder van de Onderzoeksraad.

Bewustzijn
Vorig jaar maart brak in de psychiatrische instelling Rivierduinen in Oestgeest brand uit in de kamer van een patiënt. De brand ontwikkelde zich razendsnel door een openstaande deur en een niet-brandvertragend matras. Drie patiënten kwamen toen om het leven. ‘Voor alle zorginstellingen geldt dat zij zich bewust moeten zijn van de brandrisico’s en het type bewoners dat zij huisvesten. Soms hebben bewoners zelf bijvoorbeeld geen besef van het gevaar en willen ze het gebouw niet uit. Zorginstellingen moeten daar bij het nemen van maatregelen rekening mee houden’, aldus de woordvoerder.

Maatregelen
Zorginstellingen kunnen diverse maatregelen nemen om de brandveiligheid te vergroten en deze af te stemmen op de patiëntenpopulatie, stelt de Onderzoeksraad. ‘Dat kan bijvoorbeeld door het gebruik van brandvertragende inventaris zoals matrassen, het installeren van sprinklers en zelfsluitende deuren. Ook het gebouw, de gebruikte inventaris en de bedrijfshulpverlening (BHV) moeten op brandveiligheid zijn gericht,’ stelt de woordvoerder. Een knelpunt is het voldoende trainen van het personeel. ‘Doordat er veel parttimers in de zorg werken is dit roostertechnisch vaak lastig te organiseren.’