‘We moeten echt nadenken over hoe we richting en vorm willen geven aan cliënten- en burgerparticipatie op lokaal niveau’, benadrukt Karin Sok, projectleider van het Kennisprogramma Cliëntenparticipatie bij kenniscentrum MOVISIE. ‘Cliëntenraden, Wmo-raden en andere medezeggenschapsraden moeten samen met gemeenten om de tafel om te bepalen hoe ze in de toekomst deze zeggenschap gaan organiseren.’
Transitie
De manier waarop burgers en cliënten nu meedenken en -praten over gemeentelijk beleid gaat straks door alle veranderingen niet meer kloppen, voorspelt Sok. ‘Denk aan samenwerking tussen Wwb- , WsW-, en Wmo-raden vanwege de samenvoeging van wetgeving en de integrale aanpak in de Participatiewet. Cliëntenraden van zorginstellingen moeten als gevolg van de transities AWBZ en Jeugdzorg misschien meer wijkgericht gaan werken en opschuiven richting Wmo-raden.’
Sluitpost
Sok weet dat de burger- en cliëntenparticipatie vaker de sluitpost van de gemeenten zijn dan het eerste punt op de agenda. ‘Het hobbelt er meestal een beetje achteraan. Terwijl het juist zo belangrijk is, meent de adviseur. ‘Gemeenten komen voor veel uitdagingen te staan binnen zorg en welzijn en juist de cliënten en burgers weten hier heel veel van. Het is eigenlijk heel jammer als je geen gebruik maakt van deze kennis en ervaring. ‘
Welzijnbeleid
Samen met de Koepel Wmo-raden en Zorgbelang Noord-Holland heeft Sok vier modellen opgesteld in de notitie ‘Modellen voor lokale participatie – Een zoektocht naar toekomstbestendige, lokale burger- en cliëntenparticipatie’. Met hulp van deze notitie kunnen de betrokken partijen de burger- en cliëntenparticipatie in de gemeente verkennen en discussiëren over hoe zij in de toekomst mee kunnen denken over het zorg- en welzijnbeleid.
Wmo-raad
In de modellen staan de rollen, taken en posities van burgers en cliënten omschreven. De modellen zijn geen blauwdruk, maar helpen wel te bepalen: waar staan we en waar willen we heen? Stap je bijvoorbeeld af van de Wmo-raden en kies je voor brede participatieraden? Wil je een cliëntenraad van ervaringsdeskundigen die een vinger aan de pols houdt, of een raad die aan het begin van het beleidsproces betrokken wordt? Of vorm je een raad van experts die politieke en inhoudelijke kennis hebben en een bepaalde doelgroep vertegenwoordigen. En er is de optie waarbij je het hele idee van adviesraden overboord gooit en kiest voor een meer creatieve oplossing.
Toekomstvisie
Bepaal de uitgangspositie in het licht van de nieuwe lokale ontwikkelingen, kies het model dat het beste bij de lokale situatie past, zo luidt het advies in de notitie. Bespreek het gekozen model aan de hand van hulpvragen om te kijken of deze goed aansluit op de situatie en formuleer een toekomstvisie. ‘Er zijn geen pasklare oplossingen die overal werken. De lokale situatie, cultuur en historie zijn heel bepalend. Deze discussienota kan zeker bijdragen aan dit proces’, aldus Sok.
