Alles is vastgelegd in een dicht weefsel van overheidsvoorzieningen, brochures, handleidingen en richtlijnen. En overal staat geschreven wat er allemaal niet kan. Geen omgeving die uitdaagt tot vindingrijkheid, het flexibel en snel zoeken naar een efficiënte oplossing van een specifieke vraag of probleem. Ook al is “maatwerk” uitgevonden vanwege het fijnmazige Nederlandse voorzieningensysteem dat alleen categorieën bedient en nooit het altijd afwijkende individu, het vierkante regeldenken domineert deze vondst al lang.
Een vriendin met een zelfstandig/begeleid wonende gehandicapte dochter van 37 jaar vertelt over het gevecht met goedbedoelende zorgkrachten, die handelen en denken volgens de minutieus uitgewerkte regels op invullijstjes met totaalscores die de jonge vrouw zo haar blijheid zouden kunnen afnemen. Gelukkig is mijn vriendin stapel op haar dochter en heeft ze, gepensioneerd van een welzijnsfunctie, tijd, energie en kundigheid om marges te zoeken in de bijbelvaste woordenbrij die haar dochter zwaarder gehandicapt maakt dan ze is.
Ik bezoek mijn oude vriendin van 91 jaar in het verzorgingstehuis. De vloeren zijn na jaren eindelijk prachtig opgeknapt, enigszins versneld doordat sommige betrokken personeel van het huis bezoekers stimuleerde tot klachtenbrieven aan het management. Oude mensen verdienen helemaal een nette omgeving, ze hebben vaak zo hard gewerkt aan vooruitgang van de natie met weinig middelen in hun tijd. Onbegrijpelijk, dat bestuurders dat niet zien. Mijn vriendin geniet nog steeds van haar persoonlijke cadeau van de burgemeester van de stad. Toen ze zestig jaar MS-patiënt was en nog steeds een glimlach had voor haar omgeving, kwam ze -regels, mevrouw, sorry- niet in aanmerking voor een lintje met Koninginnedag. Verkeerde categorie! Daar waren patiëntenverenigingen voor.
Gelukkig echter zijn er altijd wel individuen te vinden, laag- of hooggeplaatst, dat doet er niet toe, die ook krom kunnen denken en die ongebruikelijke paden durven inslaan voor goede doelen. Die ja durven zeggen tegen een onuitgewerkt idee, dat misschien iets kost, misschien iets moois oplevert. Je weet het niet.
In China is het misschien gemakkelijker. Daar kan en moet nog heel veel ontwikkeld en verbeterd worden. De creativiteit, inventiviteit en de ondernemingslust zijn heel groot. Gecombineerd met een eeuwenoude basishouding van dienstbaarheid naar de medemens inspireert dat tot actie, activiteit, een bijdrage willen leveren aan het geheel. De atmosfeer is er vaak een van ‘mogelijkheden’. Groei, verbetering van ‘onze’ omgeving, dat willen we!
Omgang met de ambtelijke bureaucratie vraagt, los van de taalproblemen, net zo veel tijd, uithoudingsvermogen en behendigheid als meestal nodig zijn in Nederlandse overheidsinstellingen. Maar de klant wordt in principe vriendelijk toegesproken en dat maakt zoveel uit. Na een jaar wonen en werken in China, terug in groen, rijk en bloemrijk Holland, is mijn motto: vaker ja zeggen op een verzoek! Gewoon proberen!
Anne Geerdink (1951) is voor een schooljaar vertrokken naar het Noord Westen van China. Ze doceert daar Internationale Communicatie/Engels aan de Medische Universiteit van Ningxia. Als sociaal-pedagoog en organisatieantropoloog met ook werk-en onderzoekservaring in welzijnswerk en zorgorganisaties kijkt ze met grote belangstelling naar(de organisatie van)zorg en welzijn in de totaal andere cultuur en zorgstructuur van China.
