Uit onderzoek is gebleken dat mantelzorg voor veel werkenden een financiële aderlating is, en leidt tot overbelasting en ziekteverzuim. CNV-voorzitter Maurice Limmen pleit er daarom voor mantelzorgers betaald verlof te geven.

In deze Z+W vindt u de derde meting in het langlopende onderzoek dat I&O Research doet naar de gevolgen van de decentralisaties. Verrassende uitkomsten? Niet veel. De praktijk van jeugd- én participatiewet vertoont serieuze gebreken. Veel mensen zijn min of meer gedwongen meer zelfredzaam te worden omdat de professionele hulp is afgebouwd of stopgezet. Het zijn bevindingen waarvan het goed is dat ze nu op gedegen wijze zijn vastgesteld, maar die natuurlijk al in de lucht hingen.

‘Het leven is geen bitterbal’, zegt Wesley (19) en hij lacht als een boer met kiespijn in het BNN-programma Vier Handen op één Buik. Hij en zijn vriendin Silvana (17) zijn de jonge ouders van zoontje Traylano. Ze hebben geen werk, wonen bij de ouders van Wesley, leven van de uitkering van de ouders en roken allebei als een schoorsteen. Ook tijdens de zwangerschap. Maar geen zware shag. En sinds de geboorte van Traylano buiten en niet meer binnen. Dat scheelt.

Samenleven in het ‘superdiverse’ Nederland is verre van vanzelfsprekend. Hans Boutellier: ‘Opbouwwerk is zowel uitdagender als meer noodzakelijk geworden.’

Peter (61): ‘Rond de kerstdagen in 2014 was ik mezelf sterk aan het isoleren. Ik kwam niet uit bed, de gordijnen bleven dicht. Ik ging alleen naar buiten om boodschappen te doen. Ik zat letterlijk op mijn laatste uur te wachten.’

De man links op de foto is Jaan Verhaak, Nijmegenaar, begin zestig. Jaan is vrijwilliger bij Vluchtelingenwerk, ze hebben hem ‘coach vestiging’ genoemd. Jaan helpt statushouders bij het vinden van de weg in de Nederlandse samenleving. Zoals Hagos Kifle Geremariam, gevlucht uit Eritrea, rechts op de foto. De map die voor Jaan ligt, is de Nederlandse samenleving. Hagos spreekt geen Nederlands ook geen Engels en krijgt iedere week post van instanties die hij niet begrijpt. Jaan ordent en bespreekt wat te doen, met hulp van tolk Lemlem Mohamednur. Tijdens dit gesprek gaat het over de financiële nood van Hagos omdat zijn vrouw en kinderen sinds twee maanden bij hem wonen, maar nog niet ingeschreven staan en Hagos dus een uitkering voor alleenstaanden ontvangt. En het gaat over de middelbare school voor Hagos’ oudste. ‘Hoe moet hij daar naartoe?’ ‘Met de fiets.’ ‘Maar hij kan niet fietsen.’

Wanneer mag je als zorgverlener wel en niet de hand op de schouder leggen? Een uitspraak van de inspectie in een recente tuchtzaak zorgde voor veel discussie. ‘Stel gewoon de vraag of je je cliënt mag aanraken.’

Gustaaf Bos onderzocht intensief het contact tussen buurtgenoten met en zonder handicap. ‘Om het gevoel van onbehagen te voorkomen, gaan mensen contact uit de weg.’

De keukentafel is klein, passend bij het typisch Amsterdamse stadsappartement. Jorieke de Wit, regisseur bij Aanpak Top600, woont tussen de prostituees en koffieshops. ‘Ik kom uit Delden, Overijssel en ben op mijn negentiende naar hartje Amsterdam verhuisd. Dit lijkt misschien een slechte buurt, maar het is juist heel veilig. De sociale controle is groot rond de Wallen.’

In de Venrayse Oranjebuurt komen de bewoners voor de tweede keer in groten getale af op een bewonersbijeenkomst. Is hun enthousiasme voldoende om de participatiesamenleving van de grond te krijgen? Venray-watcher en buurtbewoner Stan Verhaag is er ook bij.

Marie-Anne is een van de verstandelijk beperkte bewoners van De Boeier, een gemoedelijk gezinsvervangend tehuis in een Zwolse woonwijk. Ze voelde drie jaar geleden een bultje op haar borst, het was borstkanker. Marja Rumpf, coördinerend begeleider, hielp samen met haar collega’s Marie-Anne door deze moeilijke tijd heen.

Hoe handel je als een cliënt gedrag vertoont dat je niet begrijpt? Een andere overlegstructuur kan je verder brengen dan ‘meer personeel’, leerden ze in een verpleeghuis in Friesland.

Hoe doen de wijkteams het een jaar na de officiële start van de decentralisaties? Worden mensen meer zelfredzaam? Voorjaar 2016 is het glas zowel halfvol als halfleeg.

In Antwerpen werken ze met een burgerbegroting. Bewoners van een stadsdeel bepalen zelf, ook op sociaal gebied, waar een fors deel van het geld voor hun gebied naartoe gaat. Nederlandse gemeenten volgen. Is dat een goed idee? En wat zijn de lastige vragen?

De IronHand is een robothandschoen die mensen met krachtverlies in de handen kan ondersteunen bij dagelijkse dingen als het openmaken van potjes en pakjes en het klaarmaken van eten. Verschillende zorgorganisaties, onderzoeksinstituten en technische bedrijven uit Zweden,

Wij komen steeds vaker hulpverleners tegen die ‘het er niet mee eens zijn’. Vaak gaat het dan om hoge fraudevorderingen of bijvoorbeeld de kostendelersnorm. Dit zijn regels die op rijksniveau zijn bedacht en die de gemeente moet uitvoeren. Maar het kan ook gaan om lokale regels en procedures waar hulpverleners het niet mee eens zijn: de uitspraak van urgentiecommissie, het gebrek aan beschikbare sociale huurwoningen of de toegang tot Wmo-voorzieningen.

Elk team heeft te maken met groepsdruk. Volgens psycholoog Annemiek Figee is het zeer bepalend voor de kwaliteit van een team. ‘Kijk samen welke regels het sterkst zijn en welk effect ze hebben op het gedrag van individuele teamleden’.

Sociaal Wijkteam Egmond bedient binnen de gemeente Bergen in Noord- Holland een gebied met drie dorpskernen met in totaal 11.000 ‘inwoners’, zoals de leden van het team zeggen, niet ‘cliënten’ noch ‘burgers’.