De vorige keer vroeg Ton zich af wat sociaal werk is zonder sociaal netwerk >>

Vandaag de dag wordt de term mantelzorger vaak gebruikt in combinatie met de term ‘overbelast’. Kort geleden las ik bij de NOS zelfs de vraag: ‘Wie helpt de mantelzorger?’ Diverse hulpinstanties duiken dan ook op de mantelzorger. De welzijnsorganisaties, zorgverzekeraars, gemeenten. Voor je het weet is niet alleen diegene die jij als mantelzorger verzorgt een patiënt, maar wordt je zelf ook zo gezien.

Organisatorische rompslomp

Maar waarom zijn mantelzorger zo overbelast? De zorg vraagt zeker het nodige aan tijd, aandacht en energie van hen. Dat hebben ze echter over voor de persoon uit hun sociaal netwerk die dit allemaal nodig heeft. Dat heet liefde. Wat de meeste frustratie oplevert, is de organisatorische rompslomp die dit zorgen met zich meebrengt. En de onpersoonlijke benadering van de persoon achter de balie of telefoon bij het gemeentehuis en andere instanties. Ze zien mantelzorgers niet met de liefde en energie waarmee ze dit werk doen en dat steekt.

Sociaal netwerk

Daarnaast zijn er mensen uit hun eigen sociale omgeving die hen minder zien omdat ze met dit alles druk zijn. Uit het oog, uit het hart gaat dan op. Sommigen houden dan juist contact en leven met ze mee en/of ondersteunen op diverse manieren. Anderen denken dat ze het druk hebben en laten ze met rust zonder hen te vragen of dit ook is wat ze van hen nodig hebben.

Hoe dan?

Wat doe je nu als welzijnsorganisatie hiermee? Moet je er iets mee? Zo ja, hoe dan? Dat je als welzijnswerker hier iets mee moet, heb ik in mijn vorige blog duidelijk gemaakt. Rest de vraag: Hoe dan?

Houd het simpel

‘Het is heel makkelijk om iets moeilijker te maken, maar het is heel moeilijk om iets makkelijker te maken.’ Aldus Jos de Blok. Laten we dat laatste toch eens proberen. Waar gaat het vaak mis tussen het sociaal netwerk en de mens die zijn bord vol heeft liggen? In de communicatie. Of juist het gebrek eraan. Mensen uit het sociaal netwerk, jij en ik ook dus, denken toch te veel voor de ander. We durven het onderwerp niet ter sprake te brengen, we denken te weten wat de ander nodig heeft, we reageren met makkelijke antwoorden omdat we ons geen raad weten met de situatie of we zijn bang dat we iets verkeerds zeggen en de relatie eronder lijdt.

Bespreekbaar maken

In ons vak merken we telkens dat openheid belangrijk is. Maak moeilijke onderwerpen bespreekbaar en mensen komen in beweging. Figuurlijk in het denken en van daaruit in het handelen. Breng het sociaal netwerk dus in gesprek met de mantelzorger. Laat hen ontdekken dat ze pas weten wat de ander nodig heeft als ze ernaar vragen. Laat de mantelzorgers ontdekken dat hun sociale omgeving pas weet wat er van hen verwacht wordt als je het uitspreekt. Bevraag hen op hun relatie voordat de situatie zo veranderde. En laat ze van daaruit pratende ontdekken wat er wederzijds nodig is en wat een ieder kan en wil geven. Daarna kan je als professional waarschijnlijk een stap terug doen en redden ze het weer zonder jou.

Scharrelen

Het vraagt misschien wat meer scharrelprofessionaliteit. Wát? Wil Verschoor van Movisie introduceerde de term. Die scharrelprofessionaliteit levert wellicht een beter leven op voor de mantelzorger, diegene die hij/zij verzorgt én de mensen van het sociaal netwerk. Dat alles maakt de mantelzorger minder patiënt en daar wordt iedereen beter van. Scharrel ze!