Waarom laten we het beleid niet over aan de betrokkenen en zorgen we dat iedereen meedoet? Het valt mij op dat Nederlandse burgers weliswaar beu zijn van de politiek, maar tegelijk zeer betrokken bij politieke vraagstukken. Zij richten zorgcoöperaties op, ze gaan zelf buurthuizen beheren. Kortom, ze nemen het heft in eigen hand.
Burgerbegroting
Bovendien zijn gemeenten responsief. Zij spelen in op die burgerbetrokkenheid door participatieve democratie te faciliteren. Denk aan de burgerbegroting en de burgertop. De burgerbegroting staat burgers toe om te beslissen over overheidsgeld. In de burgertop ontwikkelen gelote burgers beleidsvoorstellen.
Power elite
Ik weet: er is kritiek op de burgerbegroting en burgertop. Deelnemers zijn overwegend hoogopgeleide, oudere en autochtone mannen. Het SCP noemt het de power elite. Een groep die actief participeert, toonaangevende posities inneemt en invloed probeert uit te oefenen voor eigen belang. Een Mattheüs-effect treedt op: wie al participeert doet het nog meer, wie niet participeert doet het nog minder.
Dynamiek
Toch pleit ik voor vitale burgerbetrokkenheid. Meebeslissen brengt immers een nieuwe dynamiek teweeg onder betrokken burgers. Je ziet het in de wijken waar burgers zelf voorstellen doen, budgetkeuzes maken, beleidsbesluiten nemen en beleid uitvoeren. Het leidt niet zelden tot efficiënte en innovatieve co-creaties waarin burger en bestuur samen doelen bereiken.
Breed publiek
Bovendien is het wel degelijk mogelijk om een breed publiek te betrekken. Denk aan loting van inwoners en de inzet van informele werkvormen die alle buurtbewoners aanspreken, ook laagopgeleiden. Cruciaal is de houding naar elkaar toe: vanuit gelijkwaardigheid samen burgerbetrokkenheid vormgeven: diversis modis benefit.
Dus?
Ik zie het democratisch vermoeidheidssyndroom als een symptoom van een democratisch tekort. Het volk wil minder politiek en meer meebeslissen. Het is tijd voor een cultuuromslag: waarderend met elkaar omgaan waarbij inclusief meedoen en meebeslissen dé sleutel is voor vitale burgerbetrokkenheid.
Mellouki Cadat-Lampe, senior adviseur cliëntenparticipatie en democratische vernieuwing bij Movisie.
