Sinds 1 januari 2015 bestaat er al een regeling Gratis VOG. Dankzij deze regeling kunnen organisaties zonder winstoogmerk, die staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en die voor zeventig procent of meer uit vrijwilligers bestaan, in aanmerking komen voor een gratis VOG. De bestaande regeling richt zich expliciet op vrijwilligers die werken met minderjarigen of mensen met een verstandelijke beperking en heeft als doel het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het vrijwilligerswerk. In het regeerakkoord hebben CDA, VVD, D66 en ChristenUnie afgesproken dat deze regeling zo moet worden uitgebreid dat álle vrijwilligers die werken met mensen in een afhankelijkheidssituatie, gratis een VOG moeten kunnen aanvragen.
Veilige omgeving
In de Kamerbrief van minister De Jonge is te lezen dat ongeveer de helft van alle Nederlanders van vijftien jaar en ouder vrijwilligerswerk doet. ‘Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor de samenleving. Ik vind het belangrijk dat het vrijwilligerswerk plaatsvindt in een veilige omgeving en dat risico’s op grensoverschrijdend gedrag door vrijwilligers zoveel mogelijk worden beperkt. De VOG kan bijdragen aan een veilige inzet van vrijwilligers, als onderdeel van een breder veiligheid- en integriteitsbeleid. Met de nieuwe regeling komen meer vrijwilligers in aanmerking voor een gratis VOG.’
De Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) pleit al heel lang voor gratis VOG’s. Toch stelt directeur Joost van Alkemade dat je met een VOG aleen de veiligheid niet kunt bewaren. ‘Het is van belang om een breder beleid te voeren. Maar door VOG’s aan te vragen voor je vrijwilligers zet je een eerste stap en laat je zien dat veiligheid belangrijk is binnen je organisatie.’ Lees dit PREMIUM artikel hier >>
Nieuwe regels
Een verschil tussen de huidige regeling en de regeling die De Jonge per 1 november wil laten ingaan, is onder meer dat het criterium dat organisaties voor zeventig procent of meer uit vrijwilligers moeten bestaan, vervalt. De Jonge: ‘Daarnaast komt een groter deel van de vrijwilligers in aanmerking voor de regeling en wordt het doel van de regeling verbreed. Het gaat in het vervolg om het stimuleren van veiligheid in het vrijwilligerswerk in den brede. De nieuwe regeling Gratis VOG zal daarom gaan gelden voor alle vrijwilligers die werken met mensen in een afhankelijkheidssituatie.’
Integriteitsbeleid
Om in aanmerking te komen voor een gratis VOG, moeten vrijwilligers/vrijwilligersorganisaties kunnen beargumenteren waarom volgens hen sprake is van vrijwilligerswerk met mensen in een afhankelijkheidssituatie. De minister gaat een kader opstellen dat organisaties hierbij kan ondersteunen. Verder moeten organisaties die gebruik willen maken van de regeling kunnen aantonen dat ze een breder integriteitsbeleid voeren. De Jonge: ‘Uit onderzoek is immers gebleken dat de VOG meerwaarde krijgt als deze wordt gebruikt in samenhang met andere integriteitsinstrumenten, zoals gedragsregels, meldcodes en een vertrouwenspersoon. Ik zal een handreiking laten opstellen met kennis, informatie en goede voorbeelden over integriteitsbeleid in het vrijwilligerswerk. Tevens zal er een regionale en/of landelijke pool experts beschikbaar komen, die kunnen helpen bij het opstellen en implementeren van het beleid.’
