De vorige keer pleitte Ton voor efficiënte luistertijd >>

Dat ze nog steeds genoemd worden, is de verdienste van alle mensen die de boeken en lessen van Dr. Elisabeth Kübler-Ross (1926 – 2004) gelezen en gevolgd hebben. Zij is beroemd geworden om haar pionierswerk rond stervensbegeleiding en de verschillende fasen van rouw. Ze heeft deze vijf fasen (ontkenning, boosheid, onderhandelen, verdriet/depressie, aanvaarding) ontdekt in het werken met mensen die op sterven liggen. In de palliatieve fase dus. En dat is terecht een fase. Van de palliatieve fase ga je naar de terminale fase en uiteindelijk ga je dood. Fases geven dus een lineair proces aan en suggereren dat de rouw op een gegeven moment over is na de laatste fase. De praktijk ziet er echter heel anders uit.

Iets wat zij zelf later ook erkende. Daarnaast wordt door de gebruikers van deze fases van rouw vergeten dat die ontdekt zijn in de palliatieve fase en dus niet één op één over te zetten zijn op andere vormen van verlies en rouw.

Huidige modellen fases van rouw

Met dank aan het baanbrekende werk van Kübler-Ross zijn anderen doorgegaan met het onderzoek naar elke fase van rouw. Een kort en helder overzicht van de huidige modellen vind je op rouw.nl. Het duale model van Stroebe en Schut bijvoorbeeld ziet er als volgt uit:

(Infographic by Van Spanjen & Westerink (2015))

Hierin gaat het om de balans tussen het verlies, herinneringen, verleden en het herstel, leven zonder …, toekomst. Het integratieve model van Johan Maes voegt daar nog het element van de hechting bij. Want hoe je gehecht bent in het verleden zegt iets over jouw rouwen in het heden, het zoeken naar die nieuwe balans.

Zorgverlener en de praktijk

De praktijk van het rouwen ziet er bij iedereen weer anders uit, want elk mens is uniek.  Daarom zijn alle theorieën slechts hulpmiddelen bij het herkennen van signalen en symptomen en geven richting bij de begeleiding. Een mens is niet in een model te vangen en dus de rouw ook niet. Het belangrijkste instrument dat we als zorgverleners hebben zijn daarom onze oren. Goed luisteren vanuit oprechte belangstelling en daar dus de tijd voor nemen zoals ik in een vorige blog schreef. Meer tips in het omgaan met de mens in rouw vind je in deze blog.