Welke knelpunten zijn er als het gaat om hulp aan jongeren met een licht verstandelijke beperking die met Justitie in aanraking komen? Onderzoekers van Significant constateerden dat hulpverleners van Justitie, van gemeenten en in de (jeugd-)zorg wel willen samenwerken, maar dat het nog niet altijd naar tevredenheid van de hulpverleners lukt. Vooral omdat het lastig blijkt om lvb te herkennen en omdat professionals elkaar niet altijd tijdig weten te vinden. ‘Iedere professional heeft een puzzelstukje van zo’n jongere, maar de puzzel wordt niet aan elkaar gelegd.’

Licht verstandelijke beperking

Onderzoeksbureau Significant heeft onderzoek gedaan naar ‘de knelpunten in het justitiële domein en de uitvoering van begeleiding van mensen met een licht verstandelijke beperking’ in opdracht van het ministerie van V en J. De aanleiding waren de signalen dat deze groep mogelijk oververtegenwoordigd is in het justitiële domein. Bovendien blijkt het voor professionals van Justitie, gemeenten en in het sociale domein moeilijk om een lvb te herkennen en dus ook om er goed mee om te gaan.

Jongerenwerker

‘In ons onderzoek werd duidelijk dat alle professionals de wens hebben om samen te werken, maar dat het overzicht ontbreekt op wie zich bezig houdt met zo’n jongere’, zeggen onderzoekers Paula van Haaren en Vicky Drost. ‘Als een lvb-jongere in aanraking komt met de politie, is het ook goed om te weten dat er in de wijk een jongerenwerker rondloopt die de jongere begeleidt. En op school is een leerkracht ook met deze jongere bezig. Alleen, deze professionals vinden elkaar niet.’

Lvb en verslaving: jij bent de praatpaal. Jongeren met een licht verstandelijke beperking hebben veel meer autonomie gekregen. Dat maakt de risico’s voor verslaving en intimidatie groter. ‘Als begeleider moet je vertrouwenspersoon kunnen zijn.’ Lees meer>>

Knelpunten

Wat nodig is, aldus de onderzoekers, is dat professionals een lvb kunnen herkennen. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat circa 15% tot 45% (laatste percentage jongeren in reguliere detentie) van de jongeren in het justitiële domein sprake is van een licht verstandelijke beperking. Dat was overigens een belangrijke reden voor het ministerie van Veiligheid en Justitie om Significant dit onderzoek te laten doen.

Signaleren

Volgens Drost en Van Haaren worden voor herkenning van lvb in de praktijk door professionals al instrumenten gebruikt, zoals SCIL (screener voor intelligentie en lvb). ‘Bevordering van de deskundigheid en bespreking van casussen zijn belangrijk om de professionals bekend te maken met het signaleren van lvb. Dan gaat het bijvoorbeeld om herkenning van gedragspatronen. Maar ook om: wat doe je met je onderbuikgevoel? Daarmee kun je misschien wel voorkomen dat zo’n jongere afglijdt in de criminaliteit.’

Samenwerken

Individueel maatwerk is ook bij lvb jongeren het kernwoord. Maar je kunt niet tien professionals voor elke jongere die met justitie in aanraking komt, steeds om tafel zetten. ‘Dat kost veel tijd, menskracht en geld’, erkennen Drost en Van Haaren. ‘Digitale ontsluiting van informatie is belangrijk en de mogelijkheid om die informatie te delen. De wet- en regelgeving voor privacy is een complicerende factor, maar er is veel onduidelijkheid over welke informatie professionals met elkaar mogen en kunnen delen. Je moet goed kijken naar wat je ruimte is en waar je tegenaan loopt. Intervisie en casusbesprekingen met professionals vanuit verschillende disciplines kan daarbij helpen.’

Opleiding

‘Belangrijk is’, aldus de onderzoekers, ‘dat het onderwerp lvb onder professionals gaat leven. Dat begint al in de opleiding, daar moet specifiek aandacht worden gegeven aan herkenning van lvb. En beroepskrachten moeten de mogelijkheid hebben elkaar op te zoeken. Ga die ontmoeting tussen professionals creëren. Dat is een van onze belangrijkste aanbevelingen.’

Meer informatie over het onderzoek vind je hier>>