Twee weken terug stond Shirin Musa nog een slachtoffer bij. De vrouw was bij het politiebureau weggestuurd. ‘Huwelijkse gevangenschap zou niet strafbaar zijn. En dit was een politiebureau in een grote stad in Nederland.’ En dat terwijl Nederland huwelijkse gevangenschap al in 2013 – na veel lobbywerk van Femmes for Freedom – strafbaar werd gesteld. Femmes For Freedom biedt zowel praktische als juridische hulp aan gevangen vrouwen die klem zitten in hun huwelijk.

Herkend

Musa: ‘Ondanks de groeiende aandacht voor huwelijkse gevangenschap wordt de problematiek in de praktijk vaak niet herkend en professionals zijn vaak ook niet op de hoogte van de wet. Iedereen weet dat huiselijk geweld niet mag, maar je mag een vrouw ook niet gevangen houden in een religieus huwelijk. Net zoals het verboden is om vrouwen en kinderen in het buitenland achter te laten.’ Ook wordt het probleem volgens de directeur nog vaak onderschat. ‘Zolang een vrouw geen blauw oog heeft, wordt haar verhaal vaak niet serieus genomen. De politie zei letterlijk tegen de jonge vrouw: “Als hij u geslagen heeft, kunnen we wel wat doen. Dan mag u langskomen.”’

Onzin

De stap om hulp te vragen is enorm en voor veel vrouwen ondenkbaar. Musa: ‘Maar ik hoor nog veel te vaak: “Zo gaat dat nu eenmaal in die culturen.” Dan word ik echt witheet. Dat is onzin, alsof universele mensenrechten voor hen niet gelden. Al die vrouwen in de opvang zitten daar ook echt niet voor hun lol.’ En dan heb je ook nog de zogenoemde verborgen vrouwen. ‘Dat zijn vrouwen die vaak nauwelijks buiten komen, die volledig afhankelijk zijn van de man, die geen anticonceptie mogen gebruiken en alleen maar moeten baren’, aldus Musa.

Vagina

Femmes For Freedom pleit voor een holistische blik op de positie van allochtone vrouwen, met daarbij aandacht voor de rechtspositie, de juridische empowerment van de vrouwen en de economische onafhankelijkheid. Ook de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen staan hoog op de agenda. Directeur Musa bracht de maagdenvliescontroles en -hersteloperaties in Nederland onder de aandacht. Jonge vrouwen die geen maagd meer zijn, maar wel moeten bloeden in hun huwelijksnacht, kunnen daarvoor een operatie ondergaan. De Wereldgezondheidsorganisatie van de VN (WHO) heeft deze controles en operaties eerder al gekwalificeerd als genderdiscriminatie en scheiding van vrouwenrechten. In België werken artsen ook niet langer mee aan maagdelijkheidscontroles, in Nederland nog wel. ‘Deze onmenselijke patriarchale normen en waarden hebben in Nederland nog vrij spel’, aldus FFF.

Geld

Met de slogan ‘Red de vagina’ pleitte FFF op nationale vrouwendag voor een verbod. ‘Er zijn ook privéklinieken die veel geld verdienen aan deze vreselijke operaties.’ De lichamelijke integriteit van de vrouwen is in het geding, benadrukt Musa. ‘In deze culturen is maagdelijkheid zo belangrijk, straks wordt het meisje nog vermoord, is dan een veelgehoord argument.’ Voor Musa is het de omgekeerde wereld, zij pleit voor een change of mindset. ‘Investeer in voorlichting over het maagdenvlies aan migrantengroepen. Met deze operaties houden we deze achterlijke prakijken in stand.’ En de oproep en het pleidooi van FFF vinden gehoor. Minister Hugo de Jonge sprak zich ook uit tegen deze operaties. ‘Het is een schadelijke traditionele praktijk waar we echt een punt achter moeten zetten met elkaar. Privéklinieken mogen van de familiedruk op meisjes geen verdienmodel maken.’

Erkenning

De strijd van de bevlogen Shirin Musa oogst steeds meer waardering. Niet voor niets kreeg ze voor haar werk de Women Inc Cordaidprijs, de Red Hot Women Award, de Aletta van Nu 2012 en de Leah Globe Award toegekend. Daarnaast werd ze door de Amerikaanse ambassade in Nederland genomineerd voor de ’Women of Courage Award’ van de State Department (2015), door de Politie Rotterdam voor de ’Be a Nelson Award’ (2016) en Opzij riep haar vorig jaar uit tot de meest invloedrijke ‘non-profit-vrouw’ van Nederland. Musa: ‘Mijn oproep aan professionals? Kijk voorbij het blauwe oog. En spreek niet alleen met mannelijke vertegenwoordigers van migrantenorganisaties, spreek niet over deze vrouwen, maar mét.’