Volkskrant-columniste Margriet Oostveen portretteerde afgelopen dinsdag de ’Geldmaatman’. Voor wie het gemist heeft, hier het filmpje dat viraal ging waarin hij zijn beklag doet over de nieuwe pinautomaat. Die column van Oostveen is sowieso verplichte kost, maar het gaat mij hier om de laatste quote van Louis Benoist (de ’geldmaatman’ kreeg dankzij Oostveen een naam): ’En wat ik bij die geldmaat dus ook wou zeggen: door al dat raakt-me-niet beleid van de hogere echelons staat het water steeds meer mensen aan de lippen.’

Ingewikkeld

Het punt van Benoist wordt geillustreerd door twee berichten uit de week daarvoor. Eerst berichtte RTL nieuws dat de ’torenhoge zorgkosten Nederlanders in ernstige geldproblemen brengt’. Niet het eerste bewijs dat juist publieke diensten mensen in financiële stress helpt. In een flankerend bericht op delfde site stelden de zorgeconomen Koolman en Verkoulen dat het zorgsysteem voor een deel van de patiënten te ingewikkeld is. Dat geldt overigens niet alleen voor het zorgsysteem, dat geldt ook voor de schuldenindustrie en eigenlijk voor ieder systeem dat de overheid voor de kwetsbaren onder haar burgers optuigt, zo toonde het in 2017 verschenen WRR-rapport over doenvermogen al aan.

Blokhuis schrikt

Het tweede bericht is dat het aantal daklozen in tien jaar tijd dik is verdubbeld van 18000 in 2009 naar bijna 40000 nu. Het ontlokte staatssecretaris Blokhuis een nogal machteloze tweet: ’Ik schrik erg van deze cijfers. Dit is een trend die we absoluut moeten keren. Ik wil de komende tijd precies te weten komen wat deze stijging heeft veroorzaakt, zodat we hier samen met gemeenten, woningcorporaties, opvangorganisaties en andere ministeries mee aan de slag kunnen.’

Mensen met verward gedrag

Het deed mij denken aan de maar niet te stoppen jaarlijkse groei van het aantal mensen met verward gedrag. Daar zijn de afgelopen vijf jaar beleidsbepalers ook heel druk geweest met ’te weten wat deze stijging veroorzaakt om vervolgens samen met gemeenten, opvangorganisaties … et cetera.’

Slecht nieuws

Het slechte nieuws hield niet op. Voormalig Arnhems wethouder Martijn Leisink tweette deze week dat recente cijfers van het CBS volgens hem laten zien dat in 2018, vergeleken met 2017, de kosten voor sociaal domein voor gemeenten met 3,7 procent waren gestegen. Terwijl het idee toch was dat met de transities gepaard gaande transformatie de kosten juist meer beheersbaar zouden blijken. Meer eerstelijnszorg, meer informeel netwerk en zo. En zeker niet dat de kosten voor ondersteuning van kwetsbare mensen verder zouden stijgen. Veel gemeenten hebben hoge financiële nood, dat komt hoogst waarschijnlijk de kwaliteit van die ondersteuning niet ten goede.

Helpen of beheersen?

De noemer? Zeg het maar. ’De’ overheid, ’de’ publieke dienstverlening, ’het’ systeem, wijzelf die druk zijn met onze ego-projecten? Van alles wat? Je ontkomt in ieder geval niet aan de indruk dat de ene hand van de overheid dweilt in de problemen die door de andere hand worden veroorzaakt. Ik dacht aan Andries Baart die ik bijna zes jaar geleden aan de vooravond van de transities mocht interviewen voor Zorg+Welzijn. Hij zei: ’Willen we kwetsbare mensen echt helpen of willen we het beheersbaar houden? Ik denk dat beleid met name een geordende samenleving in stand wil houden. Dat de buurt veilig blijft, er geen rotzooi op straat ligt, dat er continuïteit is. Dat is heel begrijpelijk, maar dan wil je nog niet dat het goed gaat met mensen zelf.’