De vorige keer pleitte Christine ervoor dat mensen vaker hun stem laten horen >>
Onverwachte life events, zoals verlies van een baan, een sterfgeval of echtscheiding, vormen voor iemand zonder sociaal vangnet of een financiële buffer een giftige cocktail voor het ontstaan van problematische schulden.
Wel willen, niet kunnen
Recente rapporten, waaronder die van de Ombudsman en Berenschot, leggen de vinger op de zere plek. Deze rapporten laten duidelijk zien dat langs elkaar werkende bureaucratische systemen, ingewikkelde procedures, schimmige incassobureaus en het strenge boetebeleid ervoor zorgen dat schulden in korte tijd exponentieel kunnen toenemen. Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen. Zo wijzigt de opinie over schulden langzaam in “de meeste mensen willen wel, maar kunnen niet”, in plaats van andersom. Ook de praktijk staat niet stil: we zien allerlei veelbelovende aanpakken ontstaan, zoals ONSbank. Dat is een innovatieve aanpak waarmee jongeren met problematische schulden kunnen ontkomen aan de vicieuze cirkel waarin ze terecht zijn gekomen.
Vertrouwen als basis
Gemeentelijk beleid rondom armoede en schulden moet gebaseerd zijn op vertrouwen. Dit vergt vaak een cultuuromslag, maar vergroot uiteindelijk de kans op een mensgerichte aanpak. Daarnaast moeten gemeenten inzetten op een integrale, sluitende en (sociaal) domein-overstijgende aanpak. Een lokale samenwerking waarbij de bewoner niet telkens opnieuw zijn verhaal hoeft te vertellen en snel geholpen wordt. Zet ook in op vroegsignalering: bijvoorbeeld met Vroeg Eropaf!
Empowerment
Belangrijk is om te werken aan verschillende vormen van empowerment. Denk aan talentontwikkeling van mensen en sociale steun. Zo draagt een helpend sociaal netwerk van alleenstaande ouders positief bij aan het zelfbeeld van de ouder én de ontwikkeling van het jonge kind: win-win dus. Ook maatschappelijke empowerment, waardoor iemand zichzelf weer van betekenis voelt, is belangrijk.
Schuldenrust
Dit alles lukt echter niet zonder financiële stabiliteit en/of schuldenrust. Help mensen te betalen in plaats van ze te straffen als ze niet betalen. Kortom: zet het rad waar mensen zelf niet meer uit kunnen komen even stil, help ze eruit en ga naast ze staan zodat ze hun leven weer op de rit krijgen. Dit vraagt tijd en ruimte, maar voorkomt maatschappelijke kosten en is uiteindelijk beter voor mensen. Waar wachten we op?
Christine Kuiper is senior adviseur armoede, schulden en innovatie bij Movisie.
