Weten is nog geen doen. Op het gebied van geld ziet het Nibud dat dagelijks. Mensen vinden sparen en hun pensioen belangrijk, maar daarvoor geld opzijzetten, is een ander verhaal.
We zien dat geldproblemen vaak zoveel stress met zich meebrengen dat mensen er als het ware door verlamd raken en tot weinig meer in staat zijn. Ze weten niet de juiste hulp te vinden, of denken zelfs dan hun problemen nog niet groot genoeg zijn om hulp voor te vragen.

Het Nibud wil graag mensen handelingsperspectief geven en dat geven we ook aan hulpverleners en beleidsmakers. Wat kunnen zij doen zodat zij die mensen bereiken die de hulp nodig hebben? Het Nibud heeft in de 40 jaar die wij bestaan veel kennis verzameld over hoe mensen met geld omgaan. We zien niet alleen wat er cijfermatig gezien mogelijk is met een bepaald budget.

Maar we zien ook hoe mensen in zijn algemeenheid geneigd zijn met geld om te gaan en wat er gebeurt als mensen met een inkomensterugval of financiële stress en schulden te maken krijgen. Deze gecombineerde focus maakt dat wij soms net met een ander advies komen dan dat u van ons op het eerste gezicht zou verwachten.

Het Nibud pleit ervoor dat we in ons beleid nog veel meer het financiële gedrag van mensen als uitgangspunt nemen. Als voorbeeld gebruik ik vaak dat je de vetbol voor de koolmeesjes op een veilige plek in je tuin neerhangt, waar de kat van de buren er niet bij kan. Anders zal geen enkel vogeltje iets eten van je zaadjes. Ook beleidsmakers en hulpverleners moeten ervoor zorgen dat hun aanpak klopt bij hoe de burger denkt en zich gedraagt. Mensen zijn gewoontedieren, en komen moeilijk in beweging en zeker bij zoiets privés als je eigen geld waarbij emoties een grote rol spelen.

We zullen mensen daarom ook nooit vertellen hoe zij hun geld moeten besteden. Ieder mens maakt daarin zijn eigen keuze. Wel laten we bijvoorbeeld met voorbeeldbegrotingen zien wat er financieel gezien mogelijk is. En gebruiken we onze referentiebedragen om te laten zien waar de meeste huishoudens met een soortgelijk inkomen hun geld aan uitgeven. Hierdoor kunnen mensen nadenken over hun eigen keuzes. Net zoals dat voor beleidsmakers en uitvoerders handig is om te weten hoe andere gemeenten of beroepsgroepen met bepaalde problemen omgaan.

Maar deze kennis is zoals ik hierboven al zei, nog geen doen. Bewustwording kan wel een eerste stap zijn. Daarnaast zijn er nog veel andere stappen nodig, zoals een gevoel van urgentie, dat het echt nodig is om iets anders te doen. En een gevoel van zekerheid, een vertrouwen in jezelf dat je ertoe in staat bent het andere gedrag uit te voeren. Daarom investeert het Nibud ook daar veel in en adviseren we consumenten en professionals over HOE je bepaalde zaken kunt uitvoeren. Daarin hebben we ook begrip voor de stappen die (nog) niet genomen kunnen worden en waar we als samenleving en politiek voor een ander klimaat kunnen en moeten zorgen.

Arjan Vliegenthart, directeur Nibud
www.nibud.nl