Door Carolien Stam – ‘Ik wil een andere oriëntatie van de gemeenten. Ik wil dat ze meer gaan samenwerken en niet beslissen voor bewoners.’ Dat was de reactie van minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie bij de presentatie van het onderzoek. In meer dan eenderde van de veertig ‘Vogelaarwijken’ zijn bewoners niet of beperkt betrokken bij de totstandkoming van het wijkactieplan.
Geen extra moeite
Het onderzoek is uitgevoerd via een telefonische vragenlijst bij gemeenten en bewonersorganisaties van alle veertig aandachtswijken. Opdrachtgever is het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA). De conclusie is dat gemeenten de bewoners wel de mogelijkheid heeft geboden te participeren, maar dat veel gemeenten daar niet veel extra moeite voor hebben gedaan.
Oplossingen
Waar bewoners wel konden participeren, konden ze meestel wel de problemen aangeven, maar kregen niet de mogelijkheid oplossingen aan te dragen. De inventarisatie en de keuze van de oplossingen was meestal in handen van professionals. De beslissingsmacht van bewoners was vaak beperkt, aldus de onderzoekers in het rapport: ‘Aandacht voor bewonersparticipatie’.
Wijkactieplan
In iets minder dan eenderde van de wijken verliep de participatie via de reeds bestaande bewonersoverleggen. In iets meer dan eenderde van de wijken is een nieuw en breed participatietraject opgezet voor het wijkactieplan. Gemeenten hebben bewoners wel gevraagd te participeren, maar gebruikten weinig kanalen daarvoor en deden weinig moeite moeilijk bereikbare groepen te betrekken. De terugkoppelingen over het wijkactieplan was slecht.
Ultieme sanctie
Minister Vogelaar wil dat de participatie verbetert, zo liet zij tijdens de presentatie van het rapport weten. Als dat niet gebeurt, kunnen de gemeenten als ‘ultieme sanctie’ worden gekort op de bewonersbudgetten die zij ontvangen voor de aanpak van de wijken.
Overvragen
De belangrijkste reden voor gemeenten om bewoners maar mondjesmaat te benaderen, was de beschikbare tijd en het feit dat er al veel andere projecten lopen. Ook speelt de ‘angst’ mee om bewoners te overvragen en de wens om geen valse verwachtingen te wekken, zo schrijven de onderzoekers.
Kwaliteitskaart
Tijdens de bijeenkomst werd ook de Kwaliteitskaart Bewonersparticipatie gepresenteerd, een ‘overzichtelijke waaier’ die in een oogopslag duidelijk maakt welke gemeenten goed bezig zijn met participatie en welke niet. Het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken heeft elke wijk een rapportcijfer gegeven voor de mate waarin bewoners worden betrokken bij de wijkactieplannen. Vooral wijken in Rotterdam en Amsterdam krijgen zeer slechte rapportcijfers. De Amsterdamse wijk de Baarsjes krijgt een twee.
Speerpunt
Het onafhankelijke bewonersplatform LSA vindt dat de bewonersparticipatie als ‘speerpunt binnen de wijkaanpak’ moet worden versterkt. Daarom zouden er onafhankelijke projectorganisaties moeten komen waarin gemeenten, bewoners en woningcorporaties elk evenveel te vertellen heeft.
