Mensen kunnen gebukt gaan onder de stress, emoties en rouw in coronatijd. Ook in hun werk. Het ministerie van VWS heeft een – digitaal – loket  geopend waar burgers en zeker ook professionals terecht kunnen met vragen en problemen in deze coronatijd. ARQ, Nationaal Psychotrauma Centrum, heeft in samenwerking met het RIVM dit Informatie- en verwijscentrum COVID-19 (IVC) opgezet. Crisisadviseur Remco Roos van ARQ benadrukt dat het IVC belangrijk is in de nasleep van corona: ‘Het delen van ervaringen met collega’s kan professionals enorm helpen door de crisis heen te komen.’

Emotionele belasting

Het IVC-Covid-19 ondersteunt en verwijst burgers en professionals met vragen die het coronatijdperk met zich meebrengt. Op de website IVC-Covid-19 vind je niet alleen veel informatie, maar ook adviezen en tips en directe verwijzing naar psychosociale ondersteuning voor mensen die zware emotionele belasting ondervinden vanwege de gevolgen van het coronavirus. Met name zorgprofessionals zijn een belangrijke doelgroep voor ondersteuning, zegt Remco Roos, vanwege de vaak grote besmettingsrisico’s in hun werk.

Ethische vraagstukken

‘Professionals in de zorg en in het sociaal domein kunnen bang zijn om zelf besmet te raken en het virus over te dragen aan familie en cliënten met wie ze werken’, zegt Remco Roos. ‘In de zorg, maar ook in het sociaal domein, werken professionals dichtbij cliënten. Ze moeten voortdurend alert zijn, werken onder hoge druk, hebben minder tijd voor sociale contacten en komen ook voor ethische vraagstukken te staan, zoals de afscheidsmomenten voor familie van coronapatiënten. Professionals zijn over het algemeen veerkrachtige en sterke mensen, maar onder deze corona-omstandigheden kunnen ook zij sneller fysiek en mentaal uitgeput raken.’

Mentale gezondheid

Na de eerste fase van de coronacrisis zitten burgers en professionals nu in – wat men noemt – de desillusiefase, zegt Roos. ‘In het begin was er veel aandacht voor mensen die in de zorg werkten, voor professionals die met kwetsbare mensen werken. Maar nu gaat het ook over de economie, over ontslagen en of de terrassen open gaan. De samenleving start weer op, maar mensen zitten nog steeds met vragen over stress, angst voor besmetting, rouw over hun dierbaren die zijn overleden. Sociale steun en erkenning zijn nu juist cruciaal voor de mentale gezondheid van professionals die het zwaar te verduren hebben.’

Dagelijks contactmoment

De vraag is hoe we, na de aanvankelijke serenades voor bijvoorbeeld het personeel in de ziekenhuizen, die maatschappelijke steun en erkenning weer terug krijgen. ‘Collega ‘s kunnen elkaar erdoorheen helpen’, zegt Roos, ‘door bijvoorbeeld dagelijks een contactmoment te organiseren om te praten wat er gebeurt op de werkvloer. Zo’n gesprek zou verder moeten gaan dan een functioneel werkoverleg. Het is minstens zo belangrijk om je persoonlijke ervaringen met elkaar te delen. Vraag aan je collega hoe het met hem of haar gaat, hoe ze volhouden. Ook de leidinggevende heeft hierin een taak, door te regelen wat nodig is om het werk goed te kunnen doen. Mensen willen weer grip op de situatie krijgen en het gevoel hebben er niet alleen voor te staan.’

Roken en drinken

ARQ Kenniscentrum Impact van Rampen en Crises heeft diverse adviezen en tips voor professionals op de website staan, die je kunt downloaden. Daarnaast zijn er ook individuele en meer algemene tips om de crisis door te komen: Roos: ‘Breng structuur aan je dag, neem de tijd voor ontspanning, volg niet voortdurend alle ellende in het nieuws en verdring je emoties niet met roken een fles Merlot op te trekken. Dat werkt alleen om je emoties even te dempen, maar niet om ermee om te gaan.’

Agenda

‘Ik hoop’, benadrukt Remco Roos van ARQ, ‘dat de mentale ondersteuning die nu wordt opgepakt op de werkvloer op de agenda blijft bij organisaties, ook na corona. Voor deze crisis was het verhaal in de zorg en ondersteuning meer: “Als je er niet tegen kunt wat in deze sector gebeurt, kan je hier niet werken”. Mensen kunnen er in hun werk doorheen zitten, ook zonder corona. Nu is het moment om dat mentale welbevinden van professionals in het vizier te houden.’

Experts

Het IVC-Covid-19 is vooralsnog de komende twee jaar actief. Het centrum ontwikkelt mee met de actuele behoefte van mensen per fase van de crisis, zegt Remco Roos. ‘We zullen onze informatie en de verwijzingen aanpassen aan de thema’s die bij burgers en professionals leven. We verbinden experts aan thema’s, die de informatie bijwerken en die binnen hun netwerk mensen kunnen verwijzen. Als iemand bijvoorbeeld een vraag heeft over hoe je familie en naasten van IC-patiënten kunt begeleiden in de coronacrisis, kunnen wij doorverwijzen naar Slachtofferhulp.’

ARQ Kenniscentrum Impact van Rampen en Crises en het RIVM hebben in opdracht van het Ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport één online loket ingericht voor het bevorderen van de mentale gezondheid: het Informatie- en Verwijscentrum (IVC) COVID-19.