Begin 2020 was ik, tijdens een bijeenkomst voor en door wijkteams met hun cliënten en opdrachtgevers, getuige van prachtige verhalen over ervaringen met wijkteammedewerkers. Tot tranen toe geroerd luisterde de zaal naar hoe cliënten de draad van hun leven weer oppakten, na het contact met het wijkteam. De jongen met agressief gedrag, die na gesprekken met de wijkteammedewerker en de zorgcoördinator van school schoorvoetend naar de psychiater stapte. En na de juiste diagnose en medicatie weer terug durfde naar school en zijn diploma in de wacht sleepte. Het gezin dat via de huisarts werd aangemeld vanwege huiselijk geweld. En na intensief contact met de vader, erkenning voor zijn verleden en inschakelen van het netwerk, weer zonder angst met elkaar samenleeft. Of de oudere, eenzame dame die niets wilde ondernemen, tot de opmerkzame wijkteammedewerker ontdekte dat zij veel kunst in haar woning heeft en met haar begon te schilderen.

Opnieuw valt mij op dat wijkteammedewerkers met zo ongelooflijk veel verschillende mensen met minstens zoveel vragen te maken krijgen. En dat ze zo geduldig en inventief zoeken naar ingangen om hen werkelijk verder te helpen met hun leven. Hartverwarmend en toegewijd.

Veelzijdig

Wijkteammedewerkers zijn van waarde voor veel inwoners in Nederland. Tegelijkertijd is het een relatief nieuw vak, volop in ontwikkeling. Vol verwachting zijn veel gemeenten in 2015 gestart met wijkteams. Met vallen en opstaan leren de medewerkers hoe zijn hun opgaven van nabijheid, snellere hulp en minder versnippering kunnen waarmaken. Volgens de laatste peiling van Movisie zijn in 75% van de (wijk)teams T-shaped professionals actief. Dit zijn hulpverleners die een eigen specialisme hebben, maar naar buiten toe als generalist optreden en signaleren. De teams bestaan vooral uit sociaal werkers en Wmo-consu­lenten. Aangevuld met andere beroepsgroepen zoals sociaal raadsvrouw/man, (beleids­)adviseurs van de gemeente, gedragswetenschap­pers en gezinscoaches.

Welke vragen spelen?

Beschikken wijkteammedewerkers met al die verschillende achtergronden wel over de juiste kennis voor al die verschillende vragen? Die vraag was aanleiding voor de gemeente Amersfoort om samen met hun wijkteams in kaart te brengen welke vragen inwoners stellen en welke competenties en kennis nodig zijn om bij te dragen aan de oplossing. Wij, van het programma Integraal Werken in de Wijk, hielpen bij de ordening van de vragen en het bepalen van benodigde competenties en kennis. Zo zijn de Kennisbouwstenen ontstaan, een tool waarmee je inzichtelijk maakt welke kennis nodig is voor een hulpvraag van inwoners en wie deze kennis heeft in het team.

Schaap met vijf poten

Bij het creatieproces ontstond al snel het inzicht dat een medewerker nooit over alle competenties en kennis kan beschikken. De wijkteammedewerker is geen schaap met vijf poten, maar wel een vak-volwassen beroepskracht, die goed is in contacten leggen met zowel inwoners als netwerkpartners en beschikt over kennis en ervaring op eigen vakgebied. Door nauw samen te werken met collega’s binnen en buiten het team, werken zij aan adequate ondersteuning van inwoners met hulpvragen.

Overzicht

De kennisbouwstenen helpen om een weloverwogen afweging te maken of jij als wijkteammedewerker zelf de vraag kan oppakken of dat je iemand inschakelt. Wijkteams gebruiken de bouwstenen ook voor teamsessies om een scholingsplan samen te stellen en gericht te zoeken naar een vorm om hun deskundigheid op peil te brengen of houden. De ontdekkingen tijdens zo’n sessie, zijn niet van de lucht: ‘Nooit geweten dat jij thuis bent in de wereld van het onderwijs’ of ‘Dat jij zoveel weet van schuldhulpverlening!’ Het is zeer waardevol om te zien dat mensen in korte tijd elkaars kennis beter leren kennen, simpel door een paar uur gericht stil te staan bij ieders competenties en kennis. Hoe je dit doet staat beschreven in een duidelijke handreiking.

Annelies Kooiman is adviseur Leren en Ontwikkelen bij Movisie en Integraal Werken in de wijk.