Het is toch wat hè? De mensen zijn gewoon niet te vertrouwen. Ja, natuurlijk, ú wel, beste lezer. En ik ook, zeker! Maar “de mensen”, laat staan “de politiek”? Nee! Die natuurlijk niet. Ik bedoel, het is net als met auto rijden. Mensen kunnen het gewoon niet. Letten niet op, kunnen niet inparkeren, vergeten richting aan te geven, anticiperen niet. Ja, ik wel, uiteraard. En u wellicht ook. Maar gemiddeld genomen is het beroerd.
Statistiek
Het rare is dat wanneer je het mensen vraagt, zo’n 95 procent beter rijdt dan gemiddeld. En nu ben ik van huis uit een alfa, maar voor mijn onderzoek naar het Nijmeegse bijstandsexperiment heb ik noodgedwongen wat statistiek moeten leren. Daardoor weet ik nu: dit kan helemaal niet, dat 95 procent van de mensen het beter doet dan gemiddeld.
Verkwisten
Toch voelen mensen het zo. Je ziet het ook in discussies over de bijstand, of (nog erger!) een basisinkomen. Ja, zelf zouden mensen dat geld natuurlijk verantwoord besteden. Maar de anderen, die verkwisten het. Worden er lui van, stoppen met werken. Vergokken of verzuipen het, of gaan allemaal spullen kopen die ze niet nodig hebben. Of dat allemaal tegelijk.
Startkapitaal
Het recente voorstel van GroenLinks om alle jongeren op hun achttiende 10.000 euro ‘startkapitaal’ te geven is ook een mooi voorbeeld. Wat je daar inhoudelijk ook van vindt: op Twitter wist men het wel. “De jongeren” zouden dat geld verbrassen, er luxe vliegreisjes van maken, het zou opgaan aan drugs en alles wat god verboden heeft. En de politici die zo’n voorstel doen, die zijn helemaal betoeterd. Hebben er niet over nagedacht. Willen stemmen kopen.
Eigendunk
De jongere versie van onszelf zou het geld natuurlijk wél heel goed hebben besteed: aan studie, of sparen. Aan eigendunk kortom geen gebrek. Wij zouden het goed doen, wij begrijpen het allemaal. Maar ja, die anderen… Die zijn natuurlijk niet te vertrouwen. Het wantrouwen naar elkaar en naar de politiek, het zit diep.
Wetenschappelijk
En dat terwijl ondertussen steeds meer wetenschappelijk onderzoek wijst in de richting dat je mensen juist wél kan helpen door ze dingen onvoorwaardelijk te geven. Of het nou gaat om geld voor ontwikkelingshulp of daklozen: de meeste mensen, ook als ze op straat leven of in een ver vreemd land wonen, blijken er prima mee om te kunnen gaan. Gek hè?
Geschreven door János Betkó, beleidsmedewerker bij de gemeente Nijmegen.
Mijn kinderen kregen op hun achttiende een legaatje van een overleden grootouder. Ik ging er dus niet over en ze hebben het als “leergeld” kunnen gebruiken, maar helaas het was een harde les, zo gaven ze zelf ook later toe. Jongeren hebben tot hun 23e nog een stel hersenen dat zich moet ontwikkelen en ze kunnen niet goed overzien wat er op langere termijn nodig is in hun leven. Bespaar ze dus een leerervaring die zo veel geld kost en keer het hooguit uit als ze rond de 23 jaar zijn.