‘Jouw mening is niet belangrijk, jij bent hier alleen om voor geld te zorgen.’ Dat is wat Lex (38) alsmaar van zijn ex-vrouw te horen kreeg. Zo’n vijf jaar werd hij door haar mishandeld. Voor haar emigreerde Lex naar Nederland. Samen kregen ze twee kinderen, maar al gauw ging het mis. Als hij bijvoorbeeld de verkeerde boodschappen had gehaald, werd hij uitgescholden, geslagen en bespuugd. Ook had zijn ex zijn bankpas in bezit en hield ze zijn verblijfsvergunning achter. ‘Ik werd behandeld als een hondje.’

Mishandeld als kind

Lex wordt inmiddels ongeveer een half jaar opgevangen door Moviera, verantwoordelijk voor de Utrechtse mannenopvang. Op een geheim adres heeft hij een appartement voor zichzelf, waar hij tot rust kan komen. Terugkijkend op zijn leven met zijn ex-vrouw zegt hij: ‘Ik moet toegeven dat ik zwak was.’ Zijn persoonlijk begeleider Adrie Vermeulen weet dit te verklaren: ‘Lex is als kind door zijn vader mishandeld. Daardoor heeft hij niet geleerd om voor zichzelf op te komen, dat zie je vaker.’

Mensenhandel

Naast Lex werden in Utrecht vorig jaar nog 13 mannen opgevangen, in Amsterdam 17, in Rotterdam 24 en in Den Haag 28. Zij waren slachtoffer van mensenhandel, huiselijk geweld of eergerelateerd geweld. Tot 1 januari waren er in de vier grote steden veertig bedden beschikbaar voor mannenopvang, tien in iedere stad. Sinds begin dit jaar worden die veertig plekken verdeeld over zes gemeenten zodat de opvang beter over het land verspreid is. Het ministerie betaalt hier structureel 30.000 euro per bed voor.

Taboe

Dat structurele karakter is mooi, maar nog altijd zijn er tien keer zoveel soortgelijke plekken voor vrouwen terwijl bij bijvoorbeeld huiselijk geweld de verdeling slachtofferschap redelijk in balans is: veertig procent is volgens onderzoeksinstituut WODC man. De mannenopvangorganisaties verwachten dan ook dat meer mannen voor hulp zullen aankloppen als de opvang bekender wordt en het taboe op mannenmishandeling kleiner. Vermeulen vindt het dan ook ‘erg jammer’ dat het aantal bedden niet nu al is uitgebreid: ‘Dit betekent dat we een aantal mannen niet kunnen bieden wat ze nodig hebben.’

‘Als maatschappij hebben we geaccepteerd dat je aan de bel kan trekken bij een instantie als het gaat om het welzijn van kinderen, maar gaat het om volwassenen, dan vinden we het lastig.’ Lees meer >>

Signalen

Het vooroordeel dat mannen geen slachtoffer kunnen zijn, leidt tot veel onzichtbare ellende, zeggen hulporganisaties. Zelfs hulpverleners hebben vooroordelen, weet Vermeulen: ‘Het komt geregeld voor dat bijvoorbeeld huisartsen bij signalen niet doorvragen, omdat ze er geen rekening mee houden dat ook een man slachtoffer kan zijn van mishandeling.’

Schaamte

En het is volgens Vermeulen overigens ook niet altijd makkelijk om mannenmishandeling te herkennen: ‘Mannen schamen zich vaak en zijn daarom niet open.’ Dat vraagt dus om goed ontwikkelde antennes. Om die reden verzorgen de mannenopvangorganisaties sinds kort een training voor zorgprofessionals met de titel ‘Als man heb je gauw de schijn tegen’.

Wantrouwen

Eén van de trainers is Robert Weinberg, hulpverlener bij Blijf Groep in Amsterdam: ‘Als een man bij de politie komt en zegt dat hij geslagen wordt door zijn vrouw, wordt hem meteen gevraagd zijn blauwe plekken te laten zien. Meteen wantrouwen. Dat is verkeerd. Voor mannen ligt de drempel hoger om hulp te zoeken en daarom moet hulp direct goed zijn. Anders denken mannen: zie je wel, ze geloven me toch niet.’

Lees het hele artikel in het aprilnummer van Zorg+Welzijn >>