‘Als ik alleen thuiszit, voel ik me alleen. Als ik hier ben, voel ik wat meer mensen om me heen en leer ik ook nieuwe mensen kennen. Dat vind ik heel leuk’, zegt Patrick Leeuwenkamp in een filmpje over het Buitengewoon Fluor Festijn, een muziekfestival dat op zondag 31 maart 2019 werd georganiseerd door Amerpoort in Amersfoort. Leeuwenkamp, ervaringsdeskundige met een licht verstandelijke beperking, hielp er onder andere achter de bar en hield aan de dag een ‘bijzondere vriendschap’ aan over met Peter Havens, die aanwezig was als cameraman van de lokale omroep. ‘We hebben een onwijs leuke middag gehad, en daarna is het contact gebleven’, vertelt Havens in het filmpje. ‘Patrick komt nu regelmatig op bezoek bij de lokale omroep.’

Gestampt

Het stimuleren van ontmoeting en vriendschap tussen mensen met en zonder een lvb – dat was een belangrijke doelstelling van het muziekfestival, vertellen initiatiefnemers Priscilla Bitterling en Jeroen Speksnijder tijdens de digitale leerbijeenkomst van Movisie: ‘Eenzaamheid verminderen bij mensen met een lvb.’ Bitterling organiseerde het festival vanuit Amerpoort, Speksnijder, zelf vader van een dochter met een lvb, was vrijwilliger. Met behulp van sponsoren en veel vrijwilligers hebben ze het festival in een paar maanden uit de grond gestampt.

Integratie

‘Je gunt je eigen kind ook zo’n leuke dag’, motiveert Speksnijder. ‘We wilden een kopie van een festival waar mijn zoon zonder beperking ook heen gaat. Dus op een gewone, hippe locatie, met gelijkgestemden, maar ook met mensen zonder beperkingen want juist die integratie vinden we heel belangrijk.’ Dat er behoefte aan was, bleek wel uit het feit dat de kaarten binnen anderhalve week waren uitverkocht. Wellicht hielp de prijs daar ook bij: vijf euro inclusief twee drankjes en consumptie. Bitterling: ‘We wilden het bewust zo laagdrempelig mogelijk houden.’

Vervolg

Vanwege corona is het vooralsnog bij een eenmalig festival gebleven, maar zodra het weer mag, willen Bitterling en Speksnijder er weer één organiseren, liefst jaarlijks. Daarnaast willen ze maandelijks op kleinere schaal een soort ‘open café’ organiseren, vertelt Bitterling. ‘Een valkuil is dat contacten en vriendschappen weer snel verwateren. Hoe vaker ze elkaar zien, hoe meer eenzaamheid opgelost wordt. Vandaar dat we elke maand iets willen organiseren waar mensen met en zonder een lvb welkom zijn. We denken aan een ruimte met spelletjes en een dart en een pooltafel en in een andere ruimte bijvoorbeeld bingo of The Voice.’ Dat heeft ze allemaal niet zelf bedacht, benadrukt ze. ‘Dat zijn ideeën die mensen zelf hebben ingebracht.’

Draaiboek

Het enthousiasme van de twee is aanstekelijk, zo blijkt ook uit de reacties tijdens de online leerbijeenkomst. Maar is zo’n festival ook niet wat groot(s) om bruikbaar te zijn voor eenzaamheidsbestrijding in de dagelijkse praktijk? Speksnijder: ‘We hebben een heel draaiboek geschreven, waarmee iedereen aan de slag kan. Dit kan echt in ieder dorp en in iedere stad. Het is echt niet ingewikkeld, benadrukt hij. ‘Maar’, zegt Bitterling: ‘Het kan ook kleiner, zoals we willen met die maandelijkse cafés. Het gaat om ontmoeting en gewoon meedoen. Daarom organiseren we het ook in Fluor, een reguliere concertzaal, en niet in een ruimte van Amerpoort.’

Kunst maken

Met het festival schopte de Amerpoort het tot finalist van de gehandicaptenzorgprijs 2021, een initiatief van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). Ontmoeting tussen mensen met en zonder een lvb stond ook centraal bij het winnende project van Aveleijn: ‘Iedereen doet mee’. In dit project werden creatieve mensen met én zonder beperking aan elkaar gekoppeld om in duo’s bezig te gaan met iets wat ze allebei graag doen: kunst maken. En dat leverde volgens de deelnemers en betrokkenen niet alleen mooie kunst op, maar vooral ook mooie ontmoetingen en ‘geluksmomenten.’ ‘En dat helpt erg tegen het gevoel van eenzaamheid’, zegt ervaringsdeskundige Ellis Jongerius, directeur van LFB, de belangenorganisatie door en voor mensen met een verstandelijke beperking die was betrokken bij de opzet en aanwezig bij de uitvoering van dit project.

Gesprekshandleiding

Daarnaast leverde het project nog meer op: een gesprekshandleiding met een stuk of tien bijzondere vragen als: ‘Hou je van stilte. Waarom wel/niet?’. Of’ Ben je ergens bang voor? Waarvoor?’ De handleiding, te downloaden op Kennisplein Gehandicaptensector, kan mensen, met en zonder een lvb, over de eerste, soms ongemakkelijke drempel van contact leggen, helpen, vertelt Ellen van Heek tijdens de digitale leerbijeenkomst. Van Heek is manager communicatie en evenementen bij Aveleijn. ‘De handleiding kan helpen het ijs te breken.’ En heel belangrijk: het maakt het contact gelijkwaardig, vult Ellis Jongerius aan. ‘Het leidt tot echt, puur contact van mens tot mens, omdat je allebei vragen stelt en antwoorden geeft waarvoor je je allebei kwetsbaar op moet stellen.’

Sterker

Tot blijvende contacten tussen de deelnemende kunstenaars en de deelnemers met een lvb, heeft het project niet geleid. Ellis Jongerius krijgt de vraag of ze dat teleurstellend vindt. ‘Nee’, zegt ze. ‘Dat hoort er ook bij: dat contacten weer ophouden of veranderen. Je weet nooit hoe het verder zal gaan. Daarbij denk ik dat deze ervaring de deelnemers allemaal sterker heeft gemaakt en meer zelfvertrouwen heeft gegeven. En dat helpt bij het weer aan durven gaan van nieuwe contacten.’

Sport

‘Het waardevolste van dit project waren de gelijkwaardige, oprechte ontmoetingen. En daar willen we ook mee verder’, zegt Ellen van Heek. Nu was kunst het middel, maar een volgende keer is dat misschien sport, want we zijn al druk bezig met de voorbereiding van de Special Olympics volgend jaar in Twente. Daar kunnen we dezelfde principes toepassen, door bijvoorbeeld mensen met en zonder lvb die van dezelfde sport houden, aan elkaar te koppelen.’ Immers, niet alleen muziek en kunst verbinden, sport evenzo.