‘Als sociaal verpleegkundige heb je eigenlijk geen taak om dingen uit te zoeken. Maar als ik denk: dit is belangrijk, dan bijt ik me er als een terriër in vast,’ zegt Van Beers. In 2010 lukte het haar om voor het eerst een symposium over problematische verzamelaars te organiseren. Dat kostte haar veel moeite, de meeste instellingen weigerden om het risico voor de organisatie op zich te nemen. Want wat als er nauwelijks mensen zouden komen op een symposium met veel buitenlandse sprekers over zo’n onbekend onderwerp? ‘Maar ta, ta, tada’, om met José van Beers eigen woorden te spreken, ‘er kwamen meer dan tweehonderd mensen! ‘Daar was ik toen zo ongelooflijk trots op’, vertelt ze glunderend. ‘Op de meeste symposia komen zestig tot zeventig mensen. Er waren medewerkers van ggd’s, woningbouwverenigingen, thuisbegeleiders en mensen uit de psychiatrie. Voor mij was het hét bewijs dat er meer professionals met dit probleem worstelden.’

Woningvervuiling
Van Beers is al sinds 2008 actief bezig om verzameldwang, vaker aangeduid met de Engelse term hoarding, op allerlei manieren in Nederland beter op de kaart te zetten. Nu doet ze de opleiding tot verpleegkundig specialist, maar tot voor kort werkte ze jarenlang in verschillende steden bij de afdeling Vangnet en Advies van de GGD. Ze werd vaak ingeschakeld als het om woningvervuiling ging. Na een aantal jaar realiseerde ze zich dat er een aparte groep mensen tussen haar cliënten zat. Namelijk mensen die hun woningen zo volstouwden met spullen dat ze vaak geen stoel meer over hadden om op te zitten. Soms konden ze niet eens meer in hun eigen bed slapen. Van Beers herinnert zich een man die door een bovenraam naar binnen moest kruipen, omdat zowel de voor- als de achterdeur van zijn woning geblokkeerd waren. Dat het wooncomfort onder deze situatie te lijden heeft, is duidelijk. Soms was er sprake van brandgevaar of vervuiling. In vele gevallen ging het om mensen die alleen woonden en eenzaam waren, ook omdat ze niemand meer thuis durfden uit te nodigen of omdat familieleden weigerden om langs te komen.

Schot
Een ander kenmerk van deze cliënten was dat er geen enkel schot in de hulpverlening zat, ook als Van Beers wist dat er goede professionals mee bezig waren. Dat verbaasde haar. ‘Ik ontdekte dat alle, maar dan ook echt álle, spullen voor deze mensen een betekenis hebben. Ook als het gaat om moertjes, schroefjes en zelfs vuilnis.’

Lees meer in het januari/februarinummer van Zorg + Welzijn magazine >>