Voor het onderzoek ‘Combating Youth Homelessness’ zijn in Engeland, Tsjechië, Portugal en Nederland 54 jongeren geïnterviewd. De interviews zijn afgenomen door voormalige zwerfjongeren, die een training kregen als medeonderzoeker (zie: ‘Onderzoek doen is een indringende ervaring voor ex-zwerfjongere’).
Risicofactoren
In het onderzoek is men op zoek gegaan naar de risicofactoren voor sociale uitsluiting voor zwerfjongeren. De onderzoekers pleiten onder meer voor vroegtijdige preventie, snel signaleren van risicofactoren tijdens overgangsmomenten in het leven van jongeren, investeringen in betaalbare jongerenhuisvesting en meer aandacht voor een collectieve aanpak.
Gezinsopvang
Nederland telt zo’n 9000 zwerfjongeren. Uit het onderzoek blijkt dat maar een klein percentage van de onderzochte jongeren in Engeland en Nederland daadwerkelijk dakloos is, namelijk acht en twaalf procent. Dit zijn dan ook de landen waar het voor jongeren die dakloos worden het beste toeven is. In Tsjechië en Portugal ontbreekt het naast de basale bed-brood-en-badvoorzieningen aan structurele opvang.
Onderzoeker Peter Rensen (MOVISIE): ‘In Portugal krijgen jongeren bijvoorbeeld vaak wel ergens onderdak bij de familie als er thuis problemen zijn. Dit betekent ook dat de gezinsproblematiek waarschijnlijk veel groter is dan uit onderzoek blijkt.’
Miniverzorgingsstaat
In Nederland en Engeland is inmiddels een complete ‘miniverzorgingsstaat’ rondom de problemen van jongeren opgebouwd. Rensen: ‘In Nederland worden problemen vaak vroegtijdig gesignaleerd door de zorgadviesteams in het onderwijs. Vervolgens is er ook veel sneller een risicoanalyse en verwijzing naar jeugdzorg of jeugdwelzijnswerk, al dan niet via een centrum voor jeugd en gezin. Als het dan nog mis gaat, heb je een grote kans om via het jongeren- of straathoekwerk in een vroeg stadium hulp te krijgen. Er zijn 25.000 vroegtijdige schoolverlaters, minder dan de helft van hen wordt zwerfjongere. Dat zegt wel iets over het sociale vangnet.’
Gastgezinnen
De opvang in Engeland is nog beter, constateert Rensen. ‘Er is een heel netwerk aan organisaties betrokken bij jongeren met problemen. Daarbij bestaat er een systeem van tijdelijke opvang in een gastgezin, waar een jongere drie weken tot rust kan komen. Intussen gaat de jeugdhulpverlening op zoek naar een vervolgvoorziening bij jeugdzorg of welzijn. Die snelle gastopvang hebben we in Nederland niet.’
8-fasenmodel
Onder hulpverleners in Portugal en Tsjechië bestond een grote belangstelling voor het Nederlandse ‘8-fasenmodel’. Rensen: ‘Hulpverleners willen daar met de jongeren ook meer stapsgewijs gaan werken aan vast onderdak, eigen inkomen en aan vast contact met de hulpverlening. Alleen bestaan er nauwelijks structuren waarbinnen hulpverleners systematisch kunnen werken. Het blijft vaak branden blussen. Hulpverleners hebben geen tijd om een individueel hulpverleningsplan te maken.’
Rol Europa
Het onderzoek ‘Combating Youth Homelessness’ is uitgevoerd in opdracht van de Europese Unie. Peter Rensen: ‘De EU zou landen waarin het ontbreekt aan voorzieningen voor zwerfjongeren nog meer kunnen aanspreken op het ontbreken van structurele voorzieningen. Europa wil sociale uitsluiting tegen gaan en zou nog meer aandacht kunnen hebben voor zwerfjongeren. Zolang de landelijke of lokale overheid geen middelen heeft voor signalering en opvang, kunnen hulpverleners niet goed werken.’
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Volg Zorg + Welzijn op Twitter >>
Bron: Foto: Stock.xchng
