Door Ephraïm Patty – ‘In mijn ogen ben je een onnadenkende rotzak geweest,’ schrijft Marcel Bouman in een passage van zijn boek ‘De onschuld voorbij’, waarin hij zich tot zijn zoon richt. ‘Maar dat maakt je nog geen racist. Nu moet je de rest van de wereld daar nog van zien te overtuigen.’

Het boek, dat in 2005 verscheen, gaat in op het verhaal achter de brandstichting. Op dit moment werkt Bouman aan een methode tegen radicalisering, vooral bedoeld voor ouders, mensen uit het onderwijs en sociaal werkers.

Verharding
‘De problemen rond rechtsradicalisering zijn vrij ernstig’, zegt de gedragsdeskundige. ‘Het gaat echt de verkeerde kant op.’ De politieke ontwikkelingen van de afgelopen jaren hebben dat in een stroomversnelling gebracht. ‘Pim Fortuyn, Rita Verdonk en Geert Wilders zorgden voor een enorme kanteling op politiek vlak. De verharding en negatieve benadering in het integratiedebat heeft natuurlijk ook zijn weerslag op jongeren.’

Verwerkingsproces
Niet iedereen was even enthousiast toen Bouman met zijn boek over de brand in Uden kwam. Zo uitten sommige inwoners van Uden hun ongenoegen in de media; ze vonden dat hij onnodig oude wonden openhaalde. ‘Toch heb ik daar zelf weinig van meegekregen. De meeste reacties die ik kreeg na het verschijnen, vooral van mensen uit de welzijnssector en het onderwijs, waren erg positief.’

Met het verwijt dat hij als vader van één van de daders de laatste is die daar een boek over moet schrijven, kan hij helemaal niks, zegt hij fel. ‘Het was hoe dan ook nodig om ermee te komen. Als je zo geconfronteerd wordt met het gedrag van je eigen kind, is het juist zaak om alles in breder perspectief te zien. Naar mijn idee werd de kwestie veel te ongenuanceerd belicht.’

Aanpak
De gedragsdeskundige gaf in 2005 al aan dat hij een praktisch werkboek aan ‘De onschuld voorbij’ wilde koppelen, waar conclusies en aanbevelingen in moeten staan om radicalisme tegen te werken. ‘Dat project is veel groter geworden dan één werkboek. Ik ben bezig met een methodische aanpak, die eind volgend jaar klaar moet zijn.’ Die bestaat uit drie delen. In het eerste gedeelte komt een theoretische onderbouwing over het probleem, vervolgens behandel ik programma’s voor probleemjongeren, ouders en mensen in het onderwijs en de jeugdzorg en in het laatste stuk is er ruimte voor visies, achtergronden en maatschappelijke analyses.’

Helden
Met zijn zoon gaat alles goed. ‘Hij heeft het, samen met mijn stiefzoon die ook bij de brand betrokken was, goed opgepikt. Beiden zagen in dat ze de verkeerde weg waren ingeslagen.’ Over de situatie in Uden is hij minder te spreken. ‘Na alle commotie is er bar weinig gebeurd. Behalve in Helden, daar ging na de brandstichting in Uden een andere moskee in vlammen op. De gemeente is toen direct met de inwoners gaan praten en heeft discussies over radicalisering in gang gezet.’

Problematiek
‘Hier in Uden werd ieder initiatief om wat aan radicalisering te doen de kop ingedrukt. Er is een fatsoensconvenant afgekondigd, maar niemand kent de inhoud.’ De inspraakavonden in de gemeente werden slecht bezocht. ‘Het college kampt dus nog steeds met dezelfde problematiek omdat ze amper aan enige vorm van wederzijdse toenadering heeft gewerkt. Ze weet het nu alleen wat beter te verbergen’, aldus Bouman.