‘We moeten van veertig wijken naar veertig steden’, zo concludeert Wim Hafkamp, wetenschappelijk directeur van Nicis Institute naar aanleiding van hun onderzoek ‘Na de sloop’. ‘Een krachtige voortzetting van het Grotestedenbeleid na 2009 is dan ook hard nodig.’

Waterbedeffect
Hij komt tot die slotsom na onderzoek naar de waterbedeffecten van gebiedsgerichte aanpak. Daarin concluderen onderzoekers dat bewoners die vanwege de herstructurering moeten verhuizen vooral belanden in wijken die sterk lijken op de buurt waar ze woonden.

Betaalbaar
Dat effect doet zich voor omdat er vaak een geringere beschikbaarheid van betaalbare huurwoningen is in de aangepakte wijk. Met name laagopgeleiden kwamen terecht in relatief arme wijken, allochtonen verhuisden vaker naar wijken waar al veel allochtonen woonden.

Vertrek
Er is reden tot zorg, zo stellen de onderzoekers. Zogenaamde waterbedeffecten kunnen de effectiviteit van gebiedsgericht stedelijk beleid ondergraven. Volgens de onderzoekers is het uitermate belangrijk om juist ook aandacht te besteden aan die wijken waar veel mensen naartoe verhuizen als zij uit een herstructureringswijk moeten vertrekken.

Wijkenfonds
‘Dit land telt bijna tweehonderd wijken die nodig in de revisie moeten’, zo stelt Hafkamp. ‘Het nieuwe stedenbeleid zou moeten bestaan uit een wijkenfonds met daarin voldoende middelen om ál die wijken aan te pakken. Dat is een proces van lange adem. Niet alleen het Rijk zou moeten investeren, ook de steden zelf, evenals maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.’

VROM
Het ministerie van VROM wijst erop dat het bewuste onderzoek geruime tijd geleden is gehouden in zogenoemde herstructureringswijken en niet zomaar kan worden toegepast op de veertig prachtwijken. ‘In de wijkenaanpak staat juist het sociale beleid centraal. Er wordt niet zozeer ingezet op herstructurering waarvoor mensen moeten verhuizen, maar op de sociale kant, het verminderen van schooluitval en werkloosheid bijvoorbeeld’, meldt de zegsman.

Uitvoering
In Amersfoort en Den Haag worden donderdag de afspraken voor de laatste zogeheten Vogelaarwijken bekrachtigd. ‘Dan komt het aan op de uitvoering. En die wordt nauwlettend in de gaten gehouden.’ De Tweede Kamer ging recent nog akkoord met een voorstel om 60 miljoen euro extra uit te trekken om zo afglijden te voorkomen van andere wijken dan de nu geselecteerde veertig prachtwijken.