Vorige keer blogde Yvette over haar bezoek aan een concgres over meervoudige beperkingen >>

Er zijn dagen dat ik er moedeloos van word. In de organisaties waar ik werk zijn we juist heel hard aan het werk om vanuit vertrouwen samen te werken, de verbinding te zoeken, meer ruimte aan vakmensen te geven om zelf, samen met de cliënten, het werk te organiseren. Omdat we denken dat mensen liever het goede willen doen. En omdat we denken dat controle vanuit wantrouwen niet helpt. Maar blijkbaar zijn er ook mensen die niet deugen. Of mensen die ooit wel deugden maar nu toch echt de weg kwijt zijn.

Mishandeling

Zijn er in zorg en welzijn ook mensen die niet deugen? Helaas wel. Kindermisbruik, ouderenmishandeling, diefstal van bewoners, verwaarlozing, het zijn uitzonderingen, maar het gebeurt. En is het dan gerechtvaardigd dat we tóch vanuit vertrouwen willen werken? Ik denk het wel. Maar dan moeten we wel de omstandigheden creëren waarin mensen geholpen worden om het goede te doen. 

Leerklimaat

Als mensen mogen toegeven dat ze iets niet weten, dat ze het nog moeten leren, dat ze het fout gedaan hebben, creëer je omstandigheden waarin ontwikkelen en verbeteren normaal wordt. Zo voorkom je een negatieve spiraal.

Samen verantwoordelijk zijn

Het is een raar soort misvatting, maar we denken eigenlijk altijd dat er één iemand eindverantwoordelijk is als er iets mis gaat. Dat is zelden het geval. Als een zorgmedewerker stelselmatig bewoners bedreigt zijn er bijna altijd collega’s die dat weten, of er een vermoeden van hebben. Er niets mee doen is medeverantwoordelijk, medeplichtig zijn voor het leed dat wordt aangericht. Het hoort bij je vakmanschap dat je dan onderzoekt wat er mis is, dat je dapper bent, dat je het bespreekbaar maakt en dat je er hulp bij zoekt als je dat niet in je eentje durft.

Controle vanuit vertrouwen

Frederique Six van de VU doet onderzoek naar de relatie tussen controle en vertrouwen. Zij benadrukt dat vertrouwen niet nietsdoen is. Vertrouwen moet ergens op gestoeld zijn. Ik ben het erg met haar eens. Transparantie helpt om te kunnen vertrouwen: als je van elkaar weet wat je doet, als je elkaar een beetje kent en als je weet vanuit welke waarden je werkt, dan is het makkelijker om te vertrouwen. Controle vanuit vertrouwen is een middel om te verbeteren. En als er dan toch iemand slecht bezig is, dan is die controle vanzelf ook een vangnet.

Voorkomen

Als jij in de schuldsanering zit omdat je foute ex-man je met grote schulden achterliet is het misschien wel moeilijk om die rondslingerende portemonnee te laten liggen. Als je je volledig onmachtig voelt als cliënten onbegrepen gedrag vertonen, deel je misschien opeens een klap uit. Voor zulk gedrag is er nooit een excuus. Het is fout, het mag niet en het moet consequent worden aangepakt als het toch gebeurt. Cliënten zijn afhankelijk en moeten zich veilig weten. Maar toch: als er aandacht voor jou als medewerker én als mens is en als je gehoord wordt in je persoonlijke problemen, dan is het soms te voorkomen dat dit soort dingen gebeurt.

Hoop

In datzelfde nieuws waar ik zo ongelukkig van werd, in het bericht over de Romakinderen, kwam ook de politieman aan het woord die er mede voor heeft gezorgd dat deze kinderen nu veilig zijn. ‘De levenslust ontbrak in de ogen van de kinderen, dat deed wat met me’, zei hij. En zolang er ook mensen zijn als hij, vakmensen die zó kijken dat ze ook echt de ander zien, die onderzoeken wat er mis is en zo helpen het op te lossen, blijf ik hoop houden. En vertrouwen in het goede van de mens.