Het probleem huwelijksdwang is niet nieuw, maar er zijn de laatste jaren wel belangrijke ontwikkelingen, zegt Hilde Bakker. Ze is adviseur Aanpak Huiselijk en Seksueel Geweld bij Movisie en is betrokken bij de factsheet Huwelijksdwang 2015 van het Kennisplatform Integratie & Samenleving. Een van die ontwikkelingen is de aangescherpte wet- en regelgeving. Het wetsvoorstel ‘Wet tegengaan huwelijksdwang’ ligt op het moment in de Eerste Kamer.
Moeilijk
Dit voorstel moet een gedwongen huwelijk moeilijker maken. Daarin staat bijvoorbeeld dat beide partners minimaal 18 jaar moeten zijn om in Nederland te kunnen trouwen. Bovendien worden huwelijken tussen minderjarigen die in het buitenland zijn gesloten in Nederland niet erkend.
Bescherming
Huwelijksdwang is strafbaar; daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen. ‘Tot nu toe komt het zelden voor dat jongeren hun ouders aangeven. Dat willen ze hun ouders niet aandoen’, weet Bakker. ‘Maar deze strengere wetten hebben wel een beschermende werking. Jongeren kunnen hun ouders ermee duidelijk maken dat een gedwongen huwelijk in Nederland niet mag.’
Vragen
Voor de professional is het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang en Achterlating opgezet. ‘Daar kun je als professional terecht met vragen over ingewikkelde cases, waar de regionale Veilig Thuis geen antwoord op heeft. ‘De cases rond huwelijksdwang zijn vaak ingewikkeld. En niet alle medewerkers van Veilig Thuis hebben er vaak mee te maken, dus weten ook niet altijd wat te doen.’ Zij kunnen het Knooppunt bellen voor advies. Lees hier meer over de overheidscampagne ‘Trouwen tegen je wil’ >>
Vaak wordt in de zomer het onderwerp huwelijksdwang onder de aandacht gebracht. Omdat dat een risicoperiode is: jongens en meisjes wordt vaak tijdens vakanties een door de familie en ouders gekozen partner opgedrongen. Lees hier meer >>
Signalen
De verspreiding van kennis over signalen en wat je als professional dan kunt doen, gaat moeizaam en traag, vindt Bakker. ‘In aantallen komt huwelijksdwang veel minder voor dan bijvoorbeeld huiselijk geweld, maar de gevolgen kunnen ernstig zijn. Bovendien is het lastig de signalen te herkennen. Veel professionals zeggen eerst: “huwelijksdwang komt bij ons niet voor”. Maar op z’n Cruijfiaans gezegd: je ziet het pas als je het weet. Het is vaak een verborgen probleem.’
Gearrangeerd
De grens tussen een gearrangeerd huwelijk en dwang is vaak dun. ‘Veel jongeren zijn loyaal aan hun familie en willen hun ouders niet teleurstellen. Om de lieve vrede te bewaren stemmen ze in met het huwelijk. Het gaat dan op subtiele dwang, want er zijn veel belangen mee gemoeid.’ Maar iedereen heeft recht op een vrije partnerkeuze, aldus Bakker.
Cijfers
De precieze cijfers over de omvang van huwelijksdwang in Nederland zijn er niet. Uit recent onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut blijkt dat er tussen 2011 en 2012 diverse instellingen ten minste 181 gevallen van huwelijksdwang zijn geregistreerd. De werkelijke cijfers liggen hoger en worden tussen de 674 en 1914 geschat. De slachtoffers zijn vaker vrouw dan man, kunnen een hoge of lage opleiding hebben en zijn zowel jongeren tussen de 16 en 17 jaar als jongvolwassenen tussen de 18 en 25 jaar.
Download hier de factsheet Huwelijksdwang van het Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS) >>
Kennisplatform Integratie & Samenleving organiseert in het najaar samen met o.a. het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang een aantal regionale bijeenkomsten voor gemeenten en organisaties over de aanpak van huwelijksdwang. Op 10 december (De Dag van de Mensenrechten) organiseert Kennisplatform Integratie & Samenleving samen met het Landelijk Knooppunt Huwelijksdwang, GGD Haaglanden, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een landelijke bijeenkomst over huwelijksdwang. Mail Hilde Bakker voor meer informatie: h.bakker@movisie.nl
