Om crimineel gedrag van jongeren tussen 12 en 17 jaar te stoppen is het noodzakelijk dat het gezin wordt aangepakt. Ook als het gaat om ‘een krachtig motief om te stoppen met crimineel gedrag’, blijkt de familie een bron van motivatie. ‘Dwang en straf bieden alleen perspectief als wordt aangesloten bij de motiverende inbreng van familie, uitzicht op werk en versterking van de eigen motivatie van de jongere.’

Harde kern
Ido Weijers, hoogleraar Jeugdrechtspleging, Kristien Hepping en Marjolein Kampijon deden onderzoek naar de zogenoemde ‘harde kernjongeren’ in Utrecht. Daarvoor verzamelden ze gegevens van 81 minderjarige veelplegers, die in acht jaar meer dan 5 processen-verbaal hebben gekregen. Hoewel het aantal veelplegers fors stijgt (landelijke cijfers: van 1068 jongeren in 2003 naar 1617 in 2006) neemt hun aandeel in het totale aantal jeugdige verdachten nauwelijks toe.

Gezinsproblemen
Uit de profielen die de onderzoekers samenstelden bleek dat vooral – ernstige- gezinsproblemen bijdragen aan het criminele gedrag van de jongeren. Het gedrag van de harde kernjongeren gaat bijna altijd samen met schooluitval, veelal met een laag IQ en/of psychiatrische gedragsproblemen. Ondertoezichtstelling (ots) van jongere en van het gezin is volgens de onderzoekers de meest effectieve mogelijkheid om te reageren. Maar daarvan wordt door instanties veel te weinig gebruikt gemaakt, aldus Weijers, ‘Terwijl de “Richtlijn voor strafvordering jeugd” van het Openbaar Ministerie daar wel degelijk ruimte voor laat.’

Autochtonen
Opvallend noemen de onderzoekers dat Marokkaanse veelplegers in aantal de autochtone Nederlandse veelplegers in Utrecht overstijgt – de helft is van Marokkaanse afkomst, een kwart is autochtoon. Maar in aantal en ernst van de gepleegde delicten gaan de autochtone jongeren voorop. Zij lopen ook meer kans ermee door te gaan.

Intellectuele vermogens
Weijers en anderen noemen ook het geringe intellectuele vermogen van de veelplegers opvallend. Zij suggereren dat ‘De echte harde kern van de meer intelligente jeugdige veelplegers buiten beeld blijft. Cijfers betreffende het aantal geregistreerde jeugdige veelplegers moeten met de nodige reserves worden geïnterpreteerd.’ Kortom: wellicht heeft de politie niet de echte harde kern te pakken omdat ze zich niet laten pakken.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.