Op de website van de politie is te lezen dat uit cijfers van alle politie-eenheden blijkt dat ‘het totale aantal overlastregistraties waarbij een of meerdere personen met verward gedrag betrokken waren, steeg van 74.878 in 2016 naar 83.501 in 2017’. En dit zijn alleen nog maar de meldingen, de politie benadrukt dat lang niet alle mensen met verward gedrag met de politie in aanraking komen.

Ernst incidenten neemt toe

Het is echter lastig om echte conclusies te trekken over het aantal mensen met verward gedrag dat voor overlast zorgt. In de registratie kan bijvoorbeeld niet teruggelezen worden of eenzelfde persoon voor meerdere meldingen zorgt en of er meerdere personen bij één melding betrokken zijn. Daarnaast worden personen in verwarde toestand die een strafbaar feit plegen, niet in deze categorie opgenomen. Toch is de toename van incidenten volgens de politie zorgelijk te noemen. ‘De indruk is dat niet alleen het aantal, maar ook de ernst van de incidenten toeneemt. Honderden politiemensen hebben dagelijks met deze problematiek te maken en het komt ook regelmatig voor dat speciale teams ingezet moeten worden om rust in de situatie te brengen.’

Zorgsector moet politie ondersteunen

Bauke Koekkoek, lector Sociale en Methodische Aspecten van Psychiatrische Zorg en crisisdienstverpleegkundige is van mening dat het toenemend aantal meldingen zorgelijk is omdat de last ervan steeds meer bij de politie komt. ‘Maar ik maak me niet direct zorgen dat er meer verwarde mensen in Nederland zijn. Daarvoor hebben we verder weinig aanwijzingen. Ten eerste hebben we maar één bron, de cijfers van de politie, en ten tweede is een meldingen een reactief fenomeen. Niet elke melding is een nieuw persoon, en we zien in de cijfers geen onderscheid tussen een zorgmelding van een bezorgde buurman en een groot incident met veel gevaar. Naar aanleiding van deze cijfers kunnen we dus niet stellen dat het aantal verwarde personen toeneemt. Ik vind het wél zorgelijk dat de politie steeds meer te maken krijgt met dergelijke meldingen, er steeds vaker op af moet en er tijd mee kwijt is. Wat ik nodig vind, is dat we als zorgsector de politie ondersteunen. Dat zijn we de laatste tien jaar gaan verzuimen en dat wreekt zich nu, in combinatie met de sociaal economische crisis die ook een kwetsbare groep heeft getroffen.’

Vroegsignaleren

Politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg zou ook graag zien dat er meer ondersteuning van de zorgsector komt. ‘Preventie en vroegsignalering moeten veel hoger op de agenda komen en prioriteit krijgen. Net zoals de politie zouden ook professionals uit de zorg en ondersteuning 24/7 bereikbaar en beschikbaar moeten zijn in wijken en buurten. Samen met wijkagenten kunnen zij zorgwekkende signalen vroeg oppikken en kwetsbare mensen eerder voorzien van passende zorg en ondersteuning. Bij de politie zijn ze vaak niet op de goede plek. Het hulpaanbod moet beter aansluiten bij de behoeften en moet goed toegankelijk zijn, zonder financiële en bureaucratische drempels. Belangrijk is ook dat mensen niet uit het oog worden verloren.’

Bauke Koekkoek is één van de sprekers op het Zorg+Welzijn congres Mensen met verward gedrag op 26 juni. Dit congres brengt je een stap verder in het ontwikkelen van een effectieve, sluitende aanpak. Andere sprekers zijn onder meer Prof. Andries Baart, sociaal werker Jenny Zwijnenburg en jurist Jolanda van Boven. Meer info of inschrijven >>

Allround zorgprofessional

Ondanks dat Aalbersberg en Koekkoek het erover eens zijn dat de zorgsector een taak heeft in de aanpak rondom personen met verward gedrag, vraagt Koekkoek zich af of het helpt als professionals in de wijk 24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar zijn. ‘We moeten beseffen dat de groep verwarde personen ontzetten breed is. Het gaat van mensen met psychiatrische problemen tot mensen met een verslaving en van acute tot niet acute problemen. Je kunt niet verwachten dat professionals van allerlei verschillende disciplines altijd bereikbaar zijn.’ Koekkoek vindt wel dat voorkomen moet worden dat politieagenten in een situatie terecht komen waarin zij moeten bepalen wat voor problematiek er speelt bij een specifiek persoon en welke hulpverlener daarbij ingeschakeld moet worden. ‘Politieagenten moeten uit die positie gehaald worden. Dat kun je bereiken door bijvoorbeeld een allround zorgprofessional, die wordt geleverd vanuit de GGD, bereikbaar en inzetbaar te maken. Of dat 24 uur per dag moet, weet ik niet. Je moet goed kijken hoeveel er ’s nachts gebeurt en of die bereikbare professional in de nacht ook echt iets kan betekenen. Als je bijvoorbeeld geen backup hebt, een huisarts een dossier niet kan inzien en familie niet bereikbaar is, is het immers lastig ’s nachts een oplossing te bieden.’

Probleem goed in beeld brengen

Het allerbelangrijkste is volgens Koekkoek dat we eerst een goed beeld krijgen van het probleem. Nu zijn we geneigd een heel breed scala aan mensen weg te zetten onder de noemer verwarde personen terwijl we eigenlijk niet goed weten wie er in die groep zitten en met welk type problemen deze mensen te maken hebben. Koekkoek: ‘We maken ons met elkaar heel veel zorgen en organiseren van alles rondom een probleem waarvan we eigenlijk nog steeds niet weten hoe groot of hoe ernstig het precies is en vooral hoe het echt in elkaar zit. Als je dat niet weet, kun je ook de oorzaken niet opsporen en tot oplossingen komen.’