Door Esther van Andel – De cliëntenraden Anbo, Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) en LOC-LPR en brancheverenigingen Actiz en Branchebelang Thuiszorg Nederland (BTN) stellen een aantal cliëntgerichte oplossingen voor om de Wmo te verbeteren. Zij vinden dat de inmiddels aangekondigde wetswijziging op de Wmo cliënten meer mogelijkheden biedt om te kiezen voor huishoudelijke zorg in natura of alfahulp. Maar de keuze tussen zorgaanbieders is nog te beperkt en cliënten krijgen niet altijd de zorg die ze nodig hebben, stellen de organisaties.

Chaos thuiszorg
De nieuwe voorstellen zijn een follow-up op het spoedoverleg in februari dit jaar over de chaos in de thuiszorg, vertelt Marleen Scheurkogel, woordvoerder van Actiz. Actiz-directeur Aad Koster riep de hoofdrolspelers in de thuiszorg bijeen om te overleggen over de wetswijziging van de Wmo, in de hoop dat de ontstane situatie in de sector niet verder zou escaleren. Daarbij achtte Koster het van belang dat betrokken partijen er sámen zouden uitkomen. Dat is nu gebeurd.

Aanbesteding
Een van de grootste doornen in het oog van de betrokken partijen is de Europese aanbesteding. ‘Daar willen we het liefst van af’, zegt Scheurkogel. ‘Het is tijdrovend en kostbaar voor gemeenten en zorgaanbieders. We hebben een zodanige constructie nodig waardoor enorme bureaucratie en transactiekosten kunnen worden gereduceerd.’ Begin 2007 begrootte Actiz deze kosten binnen het nieuwe systeem op 42,5 miljoen euro, wat gelijk staat aan 12.500 euro per aanbesteding. Brancheorganisatie BTN beraamde deze kosten nog hoger.

Kwaliteitszorg
Betrokken cliëntenorganisaties en beide brancheorganisaties hebben daarnaast een lijst met verbeteringen opgesteld gericht op kwaliteitszorg en keuzevrijheid van cliënten. Reden is dat de indicatiestelling nog te weinig vraaggericht is en er geen garantie voor kwalitatief goede huishoudelijke zorg is. Bovendien zijn er voor zorgaanbieders nog geen maatregelen om thuishulpen tot aan de wetswijziging in januari 2009 in dienst te houden.

Keuze vergroten
De cliënten- en brancheorganisaties vinden daarom dat er per 1 januari 2009 zes nieuwe wijzigingen op de Wmo noodzakelijk zijn. Naast de al aangekondigde wetswijziging, waardoor cliënten niet meer verplicht werkgever worden, moet er voor cliënten een keuze zijn tussen een pgb en pvb (persoonsvolgend budget). Het budget van de cliënt wordt bij de laatste vorm geoormerkt. ‘Dit geeft de cliënt meer keuzevrijheid. De gemeenten selecteren de aanbieders op basis van een aantal (kwaliteits-)voorwaarden zoals good governance en stellen het budget vast. De klant kiest’, zegt Scheurkogel. Wanneer het pvb wordt ingevoerd, is niet duidelijk. Het streven is dat de cliënt zijn toegewezen budget kan besteden bij een aanbieder naar keuze. Dus niet via een contract via bulkaanbesteding, maar op basis van een persoonlijke keuze. Daarbij moet informatie over het zorg- en dienstenaanbod voor alle cliënten beschikbaar zijn.

Best practices
Ook moet het Wmo-beleid en uitvoering van gemeenten die dit goed doen een zichtbaar voorbeeld zijn voor alle andere gemeenten. De partijen zullen gezamenlijk kwaliteitsnormen opstellen waaraan de Wmo-producten moeten voldoen. Dit in overleg met de VNG en VWS, benadrukt Scheurkogel. Daarnaast vinden organisaties het van groot belang dat er flankerend beleid komt om te zorgen dat zorgaanbieders hun personeel in dienst kunnen houden. Andere knelpunten in de thuiszorg, zoals personeelstekorten en de tarieven, zullen volgens Scheurkogel worden besproken met andere partijen zoals VNG en VWS.

Compensatieplicht
VNG, CSO en de CG-raad willen ook afspraken maken met VWS over de ontwikkeling en invoering van een nieuwe modelverordening. Dit betreft de compensatieplicht, die gemeenten ruimte schept voor maatwerk. De inhoud ligt niet vast, de invulling bepaalt de gemeente met de cliënt. ‘Wij willen dat er voor alle gemeenten een landelijke standaard komt waarin onder andere afspraken worden gemaakt over de wijze van indicatiestelling.’ Die moet objectief, onafhankelijk en integraal worden vastgesteld. De eerste indicatie dient te gaan via een huisbezoek, stellen de organisaties.