Actiz baseert zich op een opvallende uitspraak van de rechtbank in Alkmaar. Deze heeft de gemeente Hoorn onlangs opgedragen de noodlijdende thuiszorgorganisatie Omring financieel tegemoet te komen. Als beide partijen er na vandaag niet uit zijn hoe de kosten moeten worden verdeeld, hakt de rechtbank zelf de knoop door.

Meer zorg geboden dan begroot
Omring kwam net als vele andere thuiszorgorganisaties in financieel zwaar weer na de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2007. Het bedrijf sleepte het thuiszorgcontract voor Hoorn binnen. De opbrengsten vielen echter veel lager uit dan in het contract was voorzien. De zorgaanbieder lijdt maandelijks 40.000 euro verlies. De inzet van personeel viel niet uit zoals begroot: Omring zette veel meer goedkope huishoudelijke hulp in. Ook te veel hoog opgeleid en duur personeel was een aanslag op de financiële middelen. De gemeente Hoorn betaalde hier niets extra’s voor, terwijl er juist veel geld bij de gemeente overbleef.

Zorggeld over
De rechter noemt dit ‘niet redelijk’. In februari werd namelijk bekend dat gemeenten 200 miljoen euro zorggeld vast hielden. Dat kwam naar voren na onderzoek van VWS. Die 200 miljoen euro is een vijfde van het totale thuiszorgbudget. Marleen Scheurkogel van Actiz reageert in het Nederlands Dagblad: ‘Dan is het natuurlijk niet gek dat thuiszorgorganisaties tekort komen.’ Volgens de rechter kon Omring niet van te voren weten hoe de wet in de praktijk zou uitpakken. De rechter spreekt in het kort geding van een ‘onvoorziene omstandigheid’ die ‘vergaande gevolgen heeft’.

Contracten openbreken
‘Deze uitspraak is hoopgevend’, vindt Scheurkogel. ‘Dit is de koevoet voor thuiszorgorganisaties in andere gemeenten om een contract open te breken.’ Onvoorziene omstandigheden, legt ze uit, zijn een juridisch goede reden om een contract te ontbinden of te vernieuwen. Ook Actiz-directeur Aad Koster liet eind februari weten een spoedoverleg te willen met VNG, VWS, NZa en de Landelijke Organisatie Cliëntenraden (LOC). Hij hoopte dat het topberaad ertoe zou leiden dat contracten in plaatsen waar de thuiszorg een chaos is, worden opengebroken en herzien.

Reactie VNG
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) kan nog niet inhoudelijk reageren op de gevolgen van de rechterlijke uitspraak, maar is geen voorstander van het openbreken van thuiszorgcontracten. Volgens de VNG zou dat niet eerlijk zijn voor andere thuiszorgaanbieders die eerder naast een contract grepen.

Overgebleven geld naar schatkist
De VNG en staatssecretaris Jet Bussemaker van VWS hebben ondertussen een andere afspraak gemaakt. Het geld (30 miljoen euro) dat gemeenten vorig jaar hebben bespaard op de Wmo-regeling voor huishoudelijke hulp, storten zij terug in de schatkist. De gemeenten mogen bijna 200 miljoen euro wel houden als reservering voor de huishoudelijke hulp dit jaar. Dat bevestigde een woordvoerster van VWS zaterdag in NRC.

Kosten zorg stijgen
Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), dat de Wmo-uitgaven controleert, adviseert om de gemeenten 60 miljoen terug te laten betalen. Bussemaker heeft echter de helft daarvan gevraagd. Zij verwacht dat de kosten voor de huishoudelijke hulp dit jaar gaan stijgen doordat zorgaanbieders een hogere prijs gaan berekenen. (Bron: Nederlands Dagblad, NRC en ANP)