De Wit werkt bij IBG Cronestijn Leiden op een activiteitenboerderij voor volwassen mensen met een verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag. ‘Voor ik in de zorg ging werken, was ik directeur van een drukkerij. Maar na een burn-out in 2009 realiseerde ik me dat ik niet terugwilde naar dat hectische wereldje. Ik had al eerder vrijwilligerswerk gedaan met deze doelgroep en merkte dat het me heel erg aansprak’, vertelt hij in vakblad Activiteitensector.

Beheersen

De begeleider had vanaf het begin het gevoel dat je meer met deze mensen kunt dan je aanvankelijk denkt. ‘De begeleiding die zij kregen vond ik te beheersmatig. Als een cliënt een beetje raar begon te doen, bijvoorbeeld zijn vuisten balde of met zijn tanden knarste, sprongen er soms meteen drie medewerkers bovenop. Ik dacht: dat kan anders!’

Toenadering

Toenadering zoeken, een arm om iemand heenslaan, werkt beter dan het mogelijke agressieve gedrag met geweld in de kiem smoren, vindt De Wit. ‘Als je een cliënt kent zie je vaak in één oogopslag dat er iets aan de hand is, dat hij onrustig wordt. Je kunt dan bijvoorbeeld zijn handen vastpakken en vragen wat er aan de hand is. Dan zoek je contact en luister je naar iemand.’

Agressie en onveiligheid zullen altijd verbonden zijn met maatschappelijke opvang. ‘Maar dat wil nog niet zeggen dat je het moet tolereren’, weet Bram Koppenaal, hoofd beleid en projecten van de Federatie Opvang. Lees hier meer >>

Agressief gedrag

De begeleider krijgt regelmatig een klap en is ook wel eens gebeten, geeft hij toe. Dat trekt hij zich niet persoonlijk aan. ‘Dat hoort gewoon bij dit werk. De cliënt kan niets aan zijn agressieve gedrag doen. Het is een manier om zijn frustratie te uiten. Ik negeer zo’n klap en ga gewoon door met waar ik mee bezig ben. Het is belangrijk dat je rust blijft uitstralen. Dat geeft de cliënt vertrouwen en een gevoel van veiligheid.’

Zweedse band

Het team van De Wit is een traject ingegaan waarbij ze voor een andere benadering kiest: agressief gedrag zo veel mogelijk negeren en het richten op het doorgaan van het normale leven. Daarmee boekt het team goede resultaten. ‘Een van onze cliënten lag twee jaar geleden dag en nacht in bed, ’s nachts met Zweedse banden om te voorkomen dat hij zichzelf zou verwonden. Voorzichtig zijn we met twee-op-eenbegeleiding begonnen bij de dagbesteding. De cliënt merkt dat hij bij ons nuttig werk doet en de automutilatie is vrijwel helemaal gestopt. De twee-op-een begeleiding is op de dagbesteding nu niet meer nodig.’

Lees meer over begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking in vakblad Activiteitensector >>