Koppenaal is hoofd beleid en projecten van de Federatie Opvang, de branchevereniging voor instellingen maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en beschermd en begeleid wonen. In 2012 had 63 procent van de medewerkers te maken met ernstige bedreigingen. Er werken 12.000 mensen in de maatschappelijke opvang voor 65.000 cliënten. Voor veel professionals hoort het bij het werk, ze nemen agressie en onveiligheid vaak voor lief.

Risico’s

In de zomer van 2013 maakte de arbeidsinspectie in de maatschappelijke opvang duidelijk dat het agressiebeleid in instellingen voor verbetering vatbaar is. Weliswaar heeft driekwart van de ruim zestig opvangorganisaties – maatschappelijke opvang en vrouwenopvang – een beleidsplan, maar de uitvoering daarvan kan beter. Uit het inspectieonderzoek blijkt onder meer dat onder dat de instellingen beter in kaart moet brengen welke risico’s medewerkers lopen en dat medewerkers beter bewust moeten zijn van de gevaren. De instelling moet maatregelen nemen tegen agressie van cliënten en aanhang, die ook daadwerkelijk uitgevoerd en geëvalueerd worden. ‘Goed beleid begint met goede registratie en behandeling van geweldsincidenten’, aldus Koppenaal.

Ziekteverzuim

De Federatie Opvang en arbeidsmarktfonds FCB zijn samen met het expertisecentrum Veilige Publieke Taak begonnen om opvangorganisaties te interesseren voor het opstellen en consequent toepassen van beleid om agressie tegen medewerkers in te perken. Want de effecten van agressie voor professionals zijn verstrekkend, steltKoppenaal. ‘Hoog ziekteverzuim, vermijdingsgedrag op de werkvloer, angst en spanningen, vaak ook in de privésfeer. Mensen worden verbaal, maar ook fysiek bedreigd. Het gaat ook om intimidatie, stalking, wapengebruik en vernieling van privé-eigendom.’

Normen

Het is belangrijk dat organisaties in de opvang zelf normen vaststellen wat wel en niet geaccepteerd wordt van cliënten, zegt Koppenaal. Geen landelijke normen? ‘Alle instellingen hebben een eigen clientèle en een eigen dynamiek. De veiligheidsregels moeten daarom aangepast worden aan de lokale situatie van het gebouw en de voorzieningen. Fysieke agressie is uiteraard nooit toelaatbaar. In instellingen vergen goede aanpak van agressie en registratie van incidenten ook een cultuurverandering bij medewerkers. De normen maken alleen duidelijk wat wel en niet kan.’

Een instrument om onveiligheid en agressie van cliënten aan te pakken is het Agressie Diagnosemodel. Lees hier meer over dit instrument >>

Aanpak

De Federatie Opvang, FCB en het expertisecentrum Veilige Publieke Taak ontwikkelen een programma om de aanpak van agressie en onveiligheid in de branche onder de aandacht te brengen. Een van de instrumenten is het door het expertisecentrum VPT ontwikkelde Agressie Diagnosemodel om veiligheidsrisico’s te inventariseren, prioriteiten te stellen en om een actieplan op te stellen. Koppenaal: ‘We organiseren bijeenkomsten om het thema onder de aandacht te brengen in de maatschappelijke opvang. Om professionals bewust te maken van de onveiligheid. Maar ook om landelijk directeuren bij elkaar te brengen om afspraken te maken.’