Het principe-akkoord over het verlagen van de werkdruk van jeugdbeschermers volgt op maandenlange acties van de beroepsgroep. Veel jeugdbeschermers hebben momenteel een te hoge caseload. Sommige jeugdbeschermers moeten zelfs 2 keer zoveel gezinnen begeleiden als wenselijk is, blijkt uit onderzoek. Daarom zijn er acties sinds vorig jaar november: bereikbaarheidsdiensten werden afgeschaald, jeugdbeschermers waren niet of minder fysiek aanwezig bij rechtszaken en het aantal huisbezoeken ging omlaag.

Het lijkt er nu op dat die acties succes opleveren. Vanochtend presenteerden vakbond FNV Zorg & Welzijn en de 13 gecertificeerde instellingen hun afspraken over een ‘gecoördineerde werklastafbouw’. Wat mag je als jeugdbeschermer precies verwachten? Deze 5 afspraken vallen vooral op:

1. Belangrijkste afspraak: lagere caseload voor jeugdbeschermers

Hoe hoog de caseload van een jeugdbeschermer precies mag zijn staat nog niet helemaal vast, maar in het akkoord gaan de partijen voor nu uit van 12 maatregelen per jeugdbeschermer, de zogenaamde Significantennorm. Dus: elke jeugdbeschermer begeleidt maximaal 12 gezinnen waarbij een ondertoezichtstelling is opgelegd door de kinderrechter. Stapsgewijs moet de caseload naar 12 worden afgebouwd:

• Vanaf 1 mei 2023 moet het aantal cliënten dat een jeugdbeschermer onder zijn of haar hoede heeft omlaag. Vanaf die datum moet elke gecertificeerde instelling (GI) inventariseren hoe hoog de caseload van jeugdbeschermers op dat moment precies is, de startwaarde.
• Vervolgens zorgen de GI’s gezamenlijk dat de organisatie-workload op 1 september 2023 gemiddeld 1,5 maatregelen per FTE lager is dan was op 1 mei 2023, aldus het akkoord.
• Op 1 januari 2024 moet de caseload 2,5 maatregelen per FTE lager zijn dan de startwaarde.

Zo moet elke jeugdbeschermer uiteindelijk op een maximale caseload van 12 maatregelen uitkomen. ‘De afbouw gaat uit van een natuurlijk verloop bij beëindiging van maatregelen. Toegewezen cliënten worden in beginsel niet overgedragen, noch afgesloten ten behoeve van een workloadafbouw’, aldus het akkoord. Maar: als blijkt dat de ene jeugdbeschermer een veel hogere caseload blijft hebben dan een collega, gaat de werkgever met beide jeugdbeschermers wel overleggen of cliënten misschien toch moeten worden overgedragen.

2. Mogelijk hogere wachtlijsten, ‘maar is kiezen uit 2 kwaden’

FNV en de GI’s erkennen dat met deze afspraken de nu al hoge wachtlijsten voor kinderen waarschijnlijk nog verder oplopen. ‘Maar we hebben een enorm tekort aan jeugdbeschermers en we kunnen het ons niet veroorloven om de mensen die het werk nu doen kwijt te raken door de hoge werkdruk’, reageert Maaike van der Aar, bestuurder FNV Jeugdzorg op nos.nl. Het is dan ook kiezen tussen 2 kwaden, zegt Van der Aar.

3. De administratieve last moet omlaag

Hiervoor is onder andere nodig dat het documentatie-systeem dat jeugdbeschermers gebruiken, WIJZ, gebruiksvriendelijker wordt, stellen de partijen. Maar de overheid moet ook aan de slag: veel administratieve last komt van ingewikkelde wet- en regelgeving waardoor jeugdbeschermers uren zoet zijn met het opzoeken van de juiste papieren.

4. Fysiek aanwezig zijn bij de rechtbank hoeft minder vaak

Als jeugdbeschermer zelf naar de rechtbank gaan hoeft in het vervolg alleen als dat ‘strikt noodzakelijk’ is (een verdere definitie wordt niet genoemd). Er wordt nog overlegd met de Rechtspraak, om te voorkomen dat jeugdbeschermers en -reclasseerders in conflict komen met rechtbanken en gerechtshoven.

5 Er komen nog afspraken over telefonische bereikbaarheid en intervisie van jeugdbeschermers

Op 1 juni 2023 moeten hierover afspraken op papier staan. Kan de telefonische bereikbaarheid voor niet spoedeisende zaken omlaag en zo ja hoe? Hoe kan worden geregeld dat jeugdbeschermers (meer) begeleide intervisie binnen werktijd krijgen? Dergelijke vragen willen de partijen de komende maanden nog bespreken.

Hoe gaat het nu verder?

Het akkoord moet nog worden voorgelegd aan de FNV-leden, zij hebben tot 6 april om te stemmen. Pas als zij de afspraken goedkeuren is het akkoord definitief. Tot die tijd gaan de lopende acties van jeugdbeschermers door.

Dat het systeem van jeugdzorg en jeugdbescherming moet worden aangepast blijft een feit, benadrukt Van der Aar op de website van de NOS. ‘Het hele stelsel zit vast. Jeugdbeschermers hebben grote moeite om passende zorg voor kinderen te vinden. Gemeenten en het ministerie zijn nu echt aan zet om die problemen op te lossen. Ons akkoord is niet dé oplossing maar een noodmaatregel om jeugdbeschermers wat meer lucht te geven.’