Het is voor een hoogleraar ‘presentie en zorg’ een opvallende werkomgeving. Een bedrijfsverzamelgebouw in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Het voormalige ROC-gebouw ligt tussen de corporatieflats en stukjes gemeentegroen. Diverse start-ups en kleine maatschappelijk verantwoorde ondernemingen huizen er én het kantoor van stichting Presentie waar Andries Baart de oprichter van is. Baart, lange man, zachtaardig, open, zit er aan een grote, robuuste vergadertafel, enkele computers op bureaus tegen de ramen. Hij sprak begin december op het Welzijnsdebat van Zorg + Welzijn. Einde van de dag, Baart vergat ook nog eens de tijd, maar de deelnemers ervoeren zijn bijdrage als een verademing en beloonden zijn verhaal met een 9.
Baart is als weinig anderen in staat de essentie van het werk van professionals in het sociale domein te verwoorden. Of zoals het in zijn al veelvuldig geprezen presentietheorie staat: ‘de presentie zoekt de trouwe nabijheid en de relatie met de ander die op hulp en steun is aangewezen als plek om te bepalen wat er gedaan zal worden … Deze manier staat minder in het teken van stoer doen, scoren en oplossen dan van samen werken aan een bevredigende relatie tot je leven – of dat leven nu lukt, vastzit of afloopt. Als we niets meer kunnen doen voor de ander, kunnen we altijd nog bij hem of haar blijven.’ Het lijkt er op dat Baarts al meer dan een decennium oude pleidooi nu, met de transities in het sociale domein en kernwoorden als ‘dichtbij’ en ‘maatwerk’, eindelijk door beleidsmakers erkend wordt.
Meer lezen? Download hier de whitepaper met het hele interview met Andries Baart >>
(alleen te lezen wanneer u ingelogd bent)
Andries Baart spreekt 27 mei 2014 op het Wmo-congres van Zorg + Welzijn. Tijdens het congres staat maatwerk in het sociale domein centraal en dit onderwerp wordt kritisch en constructief besproken door deskundigen en de deelnemers. Lees hier meer informatie over het programma en inschrijven >>
vanuit mijn ervaring in andere sectoren en mijn kennis over zorg en welzijn een opmerking / aanmoediging:
Men werkt en denkt doelgerichtheid. Met objectieve, wetenschappelijk onderbouwde methodes. In de dagelijkse praktijk spreekt men ook over ‘professionele distantie’. Professionals, managers en budgetverleners zoeken houvast, maar vinden vooral ballast. Veel lijkt effectief en herhaalbaar, maar het belang van de relatie tussen behandelaar en patiënt en het tastenderwijs vinden van de juiste weg wordt miskend. Een dergelijke werkwijze is nodig, maar leidt ook steevast tot dilemma’s. Soms komen die in de actualiteit, zoals nu de relaties tussen therapeuten en tbs-ers.
Iedereen die er bij betrokken is wens ik veel sterkte en geduld bij het vinden van een goede weg.
Wat heerlijk eindelijk iemand die helder en duidelijk aangeeft wat nu de realieit is.. Ook ik merk dat mijn werk behoorlijk dichtgepand zit. Nadeel hiervan is dat zoals depersoon hierboven aangeeft je met regelmaat de oplosing al parraat hebt! Die regelruimte die je nodig hebt om goed werk af te kunen leveren is steeds kleiner aan het worden en de zin (geving) in het werk wordt hiermee ook ingeperkt. Ik ben opgeleid om juist achter die voordeur te komen direct in contact te treden met mensen en die vraag achter de vraag te ontdekken, eigen kracht en het zelfoplossendvermogen van mensen te stimuleren maar het lijkt alsof dit niet mee mag! Alles moet groepsgericht en zo min mogelijk individueel gericht.Professionals moeten taken oppakken waar zij helemaal geen affiniteit en opleiding in hebben want ja WE ZIJN GENERALIST dus moet je alles doen wat je opgedagen wordt! Heel jammer dat ik nu in de shulddienstverlening taken op moet pakken terwijl ik daar niets mee heb en ook denk dat de persoon tegenover mij hier geen kwalitatief goede hulp aangeboden krijgt. Zingeving in het werk het is er nog wel ( ach ik heb nog werk…)maar dit gaat helaas steeds minder worden..Echt heel erg jammer…..
Daar word ik nu blij van. Ik heb zelf als adviseur vaak betoogd dat ‘meer speelruimte aan de professional’ eerst door dei professional moet worden bewezen. En dat welzijsnprofessionals nooit zijn opgeleid om de maatschappij heel te houden, maar om problemen op te lossen. Tussen die twee zit een wezenlijk verschil. Baart bevestigt de ‘verkeerd opgeleide professional’. Zelf ben ik vaak tegen maatschappelijk werkenden aangelopen die van hun organisatie niet ‘outreachend’ mochten werken. Dan kom je ook niet bij de mensen thuis. Vooral zijn opmerkingen over de keukentafel spreken me aan. Met de professional die de oplossing al heeft bedacht voordat de koffie wordt gedronken. Extra belangrijk dus om de ‘scharrelruimte’ van de profi concreet te maken en hem te begeleiden in de manier waarop hij zich zou kunnen inleven in de mensen, niet in de structuren. Zou het iets zijn om in deze een koppeling te maken tussen de profi en de wmo-ambtenaar?
Jaap van Velzen
De spijker op z’n kop! Zelden wordt alles in één betoog genoemd. Van harte aanbevolen voor iedereen die zichzelf ook nog een heel klein beetje burger voelt.